Het beloofde land met deze arme jongen aan de lijn

Reizen zonder Geert – brieven uit het land van de druiven der gramschap, deel 5

Toen ik gisteren schreef over de armoede hier in Fresno had ik het ergste nog lang niet gezien. De Elendsviertel (favelas, bidonvilles – is er wel een vergelijkbaar Nederlands woord? sloppenwijken vind ik toch iets anders) zijn talrijk, maar zo heb ik ze ook in Michigan en vooral Nevada ook gezien – wel zijn ze hier talrijker.
Het is hoe dan ook merkwaardig dat zoveel armoede alsof het zo hoort in de rijkste van de Verenigde Staten, de golden state, te vinden is.
Maar caravans zijn nog comfortabele met huizen te vergelijken voorzieningen, ook al staan ze tussen zanderige modderpoelachtige niet-straten. Tuinhuisjes zijn een andere voorziening voor de armen, en voor degenen voor wie het tuinhuisje niet is weggelegd rest de tent, of wat bijeengegaarde planken, kartonnen dozen en rommelachtig spul. Men vormt een soort dorpje op straat, dicht bij de tuinhuisjesvoorziening die – grove ironie – naar St. Franciscus is genoemd, Poverello, maar de directeur is geen kleine arme maar krijgt een wedde van zes cijfers.
Let wel, de tuinhuisjes zijn geen volkstuinhuisjes waar ook best in te wonen zou zijn, het zijn schuurtjes.

Occupy Fresno bestaat ook nog, of het (nog) iets mede te delen heeft is de vraag. Er staan wat losse tentjes, niet meer op een terrein maar op straat, net als de tenten van de daklozen. Misschien zijn de Occupiers zelf inmiddels ook dakloos. Over Occupy binnenkort hopelijk meer.

De Catholic Worker is tegelijk het aardige gezicht van het katholicisme en een “verkoopbare” uiting van anarchisme. Dit kan ik ook omkeren. Binnen de katholieke kerk is de Catholic Worker een steen des aanstoots en voor anarchisten die zeker menen te weten dat het ware geloof atheïstisch is, is het ook een schandaal. Ik ben er mee verbonden zonder mij er per se mee te identificeren.*) Rooms-katholicisme is niet mijn achtergrond, mijn vader is juist vrijzinnig hervormd geworden bij wijze van breuk met de Heilige Moederkerk en deze eigen familiegeschiedenis kan ik niet afschudden. Toch bewonder ik het werk van de tachtigjarige beweging die geen beweging mag heten zeer. En zo sta ik dan hier in de soeplijn, die op dinsdagavond staat bij de ingang van de county jail, het huis van bewaring. Het uitdelen is speciaal gericht op het bezoek van de gevangenen, op de gevangenen die vooral op deze avond op straat worden gezet, en daklozen of behoeftigen die weten dat er wat te halen is.

En natuurlijk heeft de gevangenschap en de armoede, die bij elkaar horen, een kleur – vooral indiaans/Mexicaans en een beetje zwart, beetje Chinees, en dan toch ook een beetje wit. Jawel, de politie groet vriendelijk, de sheriff heeft de overkapte portiekruimte van het huis van bewaring zelf toegewezen na een zware regenbui, en zo is het gebleven. Soms eten zij mee, organisatrice Liza beklemtoont dat zij lang niet allemaal onmensen zijn. Het is even slikken.

En dan de reacties van “het publiek”. Ik krijg een verontrustend lieve blik van een leuke jonge vrouw, dat heb ik al tijden niet meer meegemaakt en het mag ook niet eens meer vind ik, en dan geeft ze een stapeltje bankbiljetten – ter ondersteuning van het werk, daar ging het om. Waar ik echt behoorlijk bij instort is een uitgebreide zegenpreek van “zomaar een voorbijganger” die ons goede werk de hemel inprijst, de hemel in religieuze zin dan. Men mag wel dankbaar zijn maar niet te zeer.

Tachtig jaar is de Catholic Worker, het uitdelen van eten – dat van allerlei onverwachte hoeken wordt aangedragen – is een van de zelfopgenomen taken. De andere is het zoeken naar een andere levensstijl, in de geest van wat Le Roi danse schrijft. Het huisvesten van de onhuisvestbaren is een ander onderdeel van de activiteiten en het spectaculairst is het getuigend actievoeren tegen de oorlogsindustrie en -voorbereiding, die hier in de VS altijd aan de gang is. Het overgieten met bloed van raketten, het inhakken met hamers op een enkele verontrustend makkelijk te bereiken moordmachine, wakes tegen de wapenhandel. Komt daar De Revolutie van? Nee, dit is De Revolutie. Soms is het mooi om dit te bedenken, soms geeft het moeilijke ogenblikken.

*) In Nederland is de Catholic Worker alleen vertegenwoordigd in de vorm van het Jeannette Noelhuis in de Venserpolder, Amsterdam, opvangcentrum van geïllegaliseerden.