Voor AOW’ers zou het gemakkelijker moeten worden om te blijven werken. Dat is een voornemen van het kabinet. Daartoe zijn een aantal maatregelen nodig die arbeidsrechten na de pensioengerechtigde leeftijd verminderen. De belangrijkste daarvan is dat de loondoorbetaling bij ziekte wordt teruggebracht naar zes weken in plaats van twee jaar.
Boos
De vakbonden zijn ontstemd over de voorstellen. Ze vrezen voor verdringing van jongeren (50+) door ouderen omdat AOW’ers goedkoper zijn. Ton Heerts, voorzitter van de FNV, schroomt zelfs niet om VVD-taal te gebruiken: ‘Dit is een dolk in de rug van hardwerkend Nederland.’ Hij vindt dat eerst 600.000 werklozen een baan dienen te krijgen.
De verdringing van jongeren is betwistbaar. Nog steeds zullen de AOW’ers tenminste een CAO-loon ontvangen en niet onder de prijs werken. Natuurlijk calculeren veel werkgevers in dat ze meer ziektegeld kwijt zijn aan ‘gewone’ werknemers dan aan AOW’ers. Vooral 50-plussers hebben een aanzienlijk langer ziekteverzuim dan jongeren. Maar voor lang niet alle 50 t/m 66-jarigen zijn er vervangers in de leeftijd van 67 en ouder. Het betreft slechts een klein percentage.
De opmerking van Heerts over het belang van het omlaag brengen van het aantal van ruim 600.000 werkzoekenden is voor werknemers geen twistpunt. Werkgelegenheid is echter niet statisch. De job van de een houdt nauwelijks het ontslag van de ander in. Dat geldt slechts in beperkte mate. Als Mark Rutte opstapt, komt er een ander in zijn plaats. Er kan maar één premier zijn. Voor het overgrote deel van de werkenden geldt die vervangingsregel niet. Werkgelegenheid hangt van veel factoren af, vooral van een EU-beleid en een daaraan volgzaam kabinetsbeleid dat bezuinigingen tot allerhoogste prioriteit heeft. Ton Heerts bedrijft populisme met eerst 600.000 reguliere werkzoekenden aan de slag, of hij heeft totaal geen economisch inzicht. Beide zijn niet aanbevelenswaardig voor een vakbondspief.
Geraniums
Kunnen blijven werken is een belangrijke democratische wens. Lang niet alle ouderen willen achter de geraniums zitten. Zo heeft Neelie Kroes ook weer een nieuw baantje. Voorts is er wat ik drie jaar geleden de dynamiek van de oudere heb genoemd. De druk van de ouderen om te blijven participeren in de maatschappij zal toenemen met de betere gezondheid en hogere scholing van de bevolking in zijn algemeenheid.
Maar hoe graag we ook willen werken, met de ouderdom komen de gebreken. Zolang werkgevers twee jaar lang moeten doorbetalen bij ziekte, zullen ze alleen in uitzonderlijke gevallen werknemers na de pensioengerechtigde leeftijd in dienst houden of nemen. Als we willen blijven werken, moeten we als AOW’er op arbeidsrechtpositie inleveren. Het is niet anders. De voorstellen van het kabinet bieden evenwel kansen op grotere ouderenparticipatie en op werksatisfactie. Je hoeft je als oudere niet te laten koeioneren door een werkgever. Je hebt de zekerheid van AOW en vaak pensioen achter de hand.
Vitaliteit
Hoewel een toenemend aantal AOW’ers zal willen blijven doorwerken, zijn er die opgebrand zijn. Dat betreft uiteraard vooral werknemers in fysiek zware beroepen. Maar tevens hangt het van een individuele situatie af, kortom de vitaliteit is bepalend. Het komt erop neer dat werknemers vaker zelf zullen willen beslissen over het einde van hun arbeidspositie. Werknemers willen zowel eerder met pensioen kunnen als langer blijven werken.
Met de geschetste trend in gedachten is het onvoorstelbaar dat de vakbonden nauwelijks protesteren tegen de verhoging van de pensioenleeftijd, die het kabinet voornemens is versneld in te voeren. Ja, het CNV heeft een brief naar de Tweede Kamerleden gestuurd over het onderwerp. Waar is echter een grote stakingsactie tegen de plannen? Dat is des te schrijnender in het licht van het eerder genoemde protest van de vakbonden tegen de voorgenomen vereenvoudiging van de mogelijkheid voor AOW’ers om te blijven werken. Als je bevreesd bent voor werkgelegenheid, onderneem je fel actie tegen verhoging van de pensioenleeftijd. Is het verwonderlijk dat de animo voor vakbondslidmaatschap voortdurend terugloopt? Net zoals het aantal stemmers op sociaaldemocratische partijen afneemt. Je zou haast denken dat het een met het ander te maken heeft.
