De veenbrand woekert voort

Met een rechtse coalitie dacht Rutte de oplaaiende sentimenten onder controle te krijgen. Anderhalf jaar Rutte-I heeft niets opgeleverd behalve een zwaar gedeukt imago van Nederland en een torenhoge staatsschuld en begrotingstekort. En de sentimenten zijn nog altijd niet geblust. De kans dat de PVV sterk terugkomt is levensgroot aanwezig.

Als sinds Fortuyn is het onrustig in politiek Nederland. Crisis of geen crisis. De kiezer heeft het centrum verlaten en wisselt met enige regelmaat tussen de linker- en rechterflank. Het is een afrekening van een deel van het electoraat, dat de zuiver economisch gerichte koers van de verschillende regeringen, meer dan zat is. De ontmanteling van de sociale zekerheid, verlies van sociale cohesie en een onzekere toekomst als het gaat om de huizenmarkt en werkgelegenheid. Grenzen gaan open zonder dat de overheid de juiste middelen geïnstalleerd heeft om eventuele problemen tijdig te signaleren en op te lossen. De kredietcrisis gooide nog meer olie op het vuur waardoor de consument zijn vertrouwen verloor en zijn bestedingen aan banden legt.

Het antwoord van Rutte was een naar binnen gekeerd beleid en rigoureuze bezuinigingen. Geen werkelijke hervormingen met een toekomstperspectief. Het was van meet af aan een illusie dat door een gedoogconstructie met de PVV de veenbrand zou verminderen. Dat is als een deken over het vuur heen leggen. Even lijkt het vuur te temperen, maar het begint zich daarna al snel te voeden met de deken zelf. Deze strategische fout is wat Rutte het meest valt aan te rekenen. Hij had namelijk wel degelijk alternatieven, maar liet deze bewust stranden. De rechtse formatie was vanaf de verkiezingen een uitgemaakte zaak. Rutte had zijn piketpaaltjes wel heel snel en heel diep de grond ingeslagen. De PvdA kon alleen maar struikelen.

En waar staan we nu? Er ligt een pakket bezuinigingen op tafel waar de meeste kiezers niet op zitten te wachten. Wederom zijn de midden – en lage inkomens de klos. En ook de AOW’er mag het ontgelden. Daarmee wordt het al aanwezige gevoel van onrechtvaardigheid alleen maar verder aangewakkerd. Afroming van topinkomens, aan banden leggen van de financiële markten, volledige hervorming van de woningmarkt [koop+huur] ontbreken. Het is een typisch VVD verhaal, waar de VVD bij haar eigen achterban prima mee kan aankomen. Maar verdere draagvlak ontbreekt voor dit beleid. Bij de opposities niet en ook Wilders heeft geconcludeerd dat hij het niet verkocht krijgt aan zijn achterban.

Het beleid dient dus drastisch om gegooid te worden. Niet de economie, maar de mens en zijn maatschappij dienen weer centraal te staan. Economie is een onderdeel daarvan en niet andersom. Met slechts bezuinigingen in de economie worden de fundamentele problemen in onze samenleving niet opgelost. Dat vereist een andere denkwijze en andere visie. Het verschil ligt tussen korte termijn denken, waarbij alleen de financieel-economische cijfers prevaleren of een lange termijn benadering  waarbij geïnvesteerd wordt in o.a. goed onderwijs, een verantwoord sociaal zekerheidsstelsel, goede gezondheidszorg waar marktwerking geen plaats heeft en zorg dragen voor behoud van het milieu en een duurzame energievoorziening. Dat hierdoor de tekorten niet in een jaar zijn opgelost ligt voor de hand. De kost gaat voor de baat. Het is ook een moeilijke en gedurfde weg. Even snel bezuinigen en dan tot de orde van de dag overgaan, is altijd zo makkelijk. Maar daarmee worden de problemen elke keer weer vooruit geschoven. Iets wat we al tientallen jaren doen. Misschien is er een werkelijke total collapse van de wereldeconomie nodig om partijen als de VVD bij de les te krijgen. Anders is de keuze aan de kiezer. Blijven we oude wijn in nieuwe zakken gieten of veranderen we van smaak.

Dit stuk is eerder verschenen op de website van GroenLinkser Hans Groen.