In de rij voor de paspoortcontrole op Schiphol staan de mannen in kilts met een kruis er op – Celticfans, die ook volop met mij in de vliegende sigaar zaten. Een jonge man met Chinees voorkomen voegt zich bij hen, dringt dus voor naar mijn gevoel (“die is goed geïntegreerd” is dan de conclusie, want met Spanje en Israël is Nederland in de topregionen van het voordringen). Dan merk ik dat het een maat is van de kiltdragers en ik word milder. En dan schiet een bleke grijze dame ook al voor mij en zij vraagt aan de man met het Chinese voorkomen: “Hoe kunt u Iers zijn? U ziet er helemaal niet Iers uit.” “Ik ben niet Iers, ik ben Schots,” zegt de man met onmiskenbaar Schotse tongval. De vrouw, naar accent te situeren in Noord-Amerika, houdt vol: “Hoe kunt u Schots zijn?” De man met het Chinese voorkomen maakt het af: “Ik ben er geboren.”
Natuurlijk klinkt in zo’n vraag het ingebakken racisme van de witte VS-ingezetene door. Het schiet door mij heen haar te vragen: “U klinkt Amerikaans maar zo ziet u er niet uit.” Geen veer op uw hoofd, geen koperbruine huid. Onzin natuurlijk. Ze zou ook werkelijk niet eens weten waar ik op doelde. Het zou ook niet logisch zijn. Een echt Kind van dat continent zou geen Engels moeten spreken.
Het nationalisme dat samengaat met een idee over hoe je er moet uitzien, hoe je moet klinken enzovoort is ontwikkeld in de Verenigde Staten. Eigenlijk net als de “apartheid” – die was afgekeken van de zuidelijke staten van de VS met gescheiden waterkranen en pisbakken en niet bediend worden in de drugstore als je zwart bent. Apartheid is afgeschoven naar Zuid-Afrika en nationalistisch “geworteldzijn”-denken naar romantisch Europa. Maar zo zit het niet. Ik bedenk dit niet zomaar zelf: ik haal uit de losse pols Hannah Arendts The origins of totalitarianism aan – het deel dat natuurlijk niet vertaald is in het Nederlands omdat het een beetje pijnlijk is en het gaat nu eenmaal toch vooral om het diepzwart afschilderen van de communisten die nog zo ruim voorradig zijn tenslotte.
Op de een of andere manier verstoort een Chinees-Schotse man het beeld van de met haar vragen naar voren schietende vrouw van Europa, waar de gekoesterde wortels van haar of haar familie liggen. Schots Engels niet van Iers (“Freestate”-)Engels kunnen onderscheiden, zelfs de uitgevonden (18/19e-eeuwse) traditie van de kilt niet kunnen plaatsen – maar Europa is wit, want daar komen “wij” vandaan. Iemand die toch echt helemaal aan de goede kant staat in de VS en die zich voortdurend beroept op haar Duits-Italiaanse afkomst heb ik eens horen zeggen over Montréal: “Ze doen daar alsof ze in Frankrijk zijn, met hun Frans.” Het Italiaanse en het Duitse van haar voorgeslacht – en waarschijnlijk bestonden die staten nog niet eens toen zij emigreerden – koestert zij zonder er iets van te weten. Maar je moet wel Engels spreken in Noord-Amerika.
Ik heb eens de eer gehad voor de radio een heuse Apache te interviewen. Ik vroeg voor de zekerheid of die naam wel politiek correct was, was het niet iets als Dené? “Apache is best,” hield hij vol, en omdat hij liet weten gay te zijn en mij daar lieflijk bij aankeek zou ik er niet aan kunnen denken hem tegen te spreken. Sjans met een Apache, dat heb ik verder ook niet gehad in het leven. Maar goed.
Juist omdat hij niet hechtte aan politiek-correcte praat en hij juist bij uitstek gerechtigd was daar wel aan te hechten vond ik het volgende wat hij zei heel treffend. “Die nazaten van immigranten moeten eens ophouden te zeuren over hun afkomst en hun “hyphenation” (Deens-Amerikaans, Italo-Amerikaans enzovoort), en gewoon eens besluiten: “Wij zijn Amerikanen”. Dat ben ik tenslotte ook.” Lijkt mij ook verstandig, zeker voor wie geen enkel benul heeft van Iers, Schots en hoe mensen uit die streken er wel eens zouden kunnen uitzien.
De engelstalige wikipedia vermeldt van Amerikanen bijna altijd waar hun ouders vandaan kwamen. En als er bv. over de moeder niks te melden valt, omdat zij kennelijk in de VS geboren is, dan moet ons weer zo nodig verteld worden waar háár ouders vandaan kwamen. Hoeveel generaties denken ze daar nog mee door te gaan, vraag je je wel ’s af.
En dan hebben ze ook nog de neiging om mensen van ‘gemengd bloed’ als zwart te betitelen. Ook hier is het weer de vraag voor hoeveel generaties dat dan geldt. Doet me altijd denken aan de tekst van Fear of a Black Planet van Public Enemy: http://artists.letssingit.com/public-enemy-lyrics-fear-of-a-black-planet-36884fh#axzz3CZu9mwdx. (‘What is pure? Who is pure? Is it European state of being, I ain’t sure’)
[Het nationalisme dat samengaat met een idee over hoe je er moet uitzien, hoe je moet klinken enzovoort is ontwikkeld in de Verenigde Staten.]
In NL heb ik toch echt héél vaak het volgende gehoord:
“Kom jij uit Curaçao? Dat zou je ook niet zeggen! Ik had eerder gedacht hebben het Middellandse zee gebied of zo. Hoe kom je dan aan een Duitse achternaam? En je spreekt zo keurig Nederlands!”
Mijn twee zoontjes zullen het voordeel hebben wit te zijn en zich dus niet voortdurend vragen te moeten laten stellen over hun Nederlands-Duitse afkomst. Tenzij ze naar de Verenigde Staten van Amerika verhuizen, natuurlijk.
En dan te bedenken dat ik warempel begin te geloven in een global village. Dat je dat op mijn leeftijd nog mee mag maken! Natuurlijk -die levenservaring heb ik dan wel- met alle vanouds bekende sociale comtrole en alle burengeruzie vandien. Maar toch..global village!
Ja @Angy, het komt uit de VS maar het idee is overal in de koloniserende wereld verwelkomd (en die Duitse naam ken ik waarschijnlijk, die verwijst dan weer wel naar de Middellandse Zee) 🙂
Angy, mi dushi, goed je weer te lezen! Je was zo lang weg, ik hoop dat het goed met jullie gaat op het eiland. Hier is het maar niks.
@Roi, mi apreciado amigo, alles gaat prima. Ik heb het alleen razend druk.
Voornamelijk met administratieve rompslomp voor mijn moeder: haar pensión behez (equivalent van AOW, maar dan lager) was stopgezet door een administratieve fout en er waren invoerrechten geheven op haar verstelbare bed (want dat werd als een luxe-artikel beschouwd voor iemand van 96!)Ik ben bezig al dat geld voor haar terug te vorderen.
Hier is er een schaarste aan groente en vruchten. Wij hebben een moestuin en vruchtenbomen, maar we zitten zonder tomaten, terwijl daar in NL juist een overvloed aan is.
@Arnold, je hebt waarschijnlijk goed geraden. Die “Middellandse Zee Duitse” naamgenoten spellen hun naam iets anders en zijn stinkend rijk. Wij zijn van de arme tak :))
Gelukkig is maar een klein deel van NL pvv tokkie.
Het is erg moeilijk boven je eigen hek te gaan kijken, hè?
Dat zijn steeds de anderen die wat erg doen en wij nooit. Mooi.
Eigenlijk zijn de Amerikanen officieel Exceptioneel, wij dus ook, want wij hebben de VS gesticht.
Prachtig stuk, eindelijk eens een partij waar ik het mee eens ben. Ik zal zeer zeker op jullie stemmen (na het nalopen van alle punten, natuurlijk) en misschien wel helpen later.
Nationalisme is echt bullshit, het is niet belangrijker dan welke voetbalclub je support (uitgezonderd hooligans dan). Ik hoop nog mee te maken dat we dit concept van naties en landen achter ons laten.
Ik moet zeggen dat ik de redactie van deze site met de seconde leuker begin te vinden.