In Israël zijn gisteren naar schatting 600.000 mensen de straat opgegaan om te demonstreren tegen het voornemen van premier Netanyahu de democratische rechtsstaat af te schaffen. Alleen al in Tel Aviv gingen volgens Ha’aretz ruim 200.000 mensen de straat op. CNN hield het bij het nog steeds zeer respectabele getal van 160.000.
Na afloop van de officiële manifestatie in Tel Aviv gingen duizenden betogers naar een snelweg even buiten de hoofdstad. De politie probeerde een blokkade te voorkomen, maar werd onder de voet gelopen. De actievoerders blokkeerden de snelweg met stenen en wierpen brandende barricades op. Zo’n 40 actievoerders werden gearresteerd.
In het noorden van het land kwam het tot botsingen tussen de betogers en fascistische tegenbetogers. Ook daar arresteerde de politie flink wat mensen.
Netanyahu wil o.a. de macht van het Hooggerechtshof sterk inperken door de benoemingsprocedure ingrijpend te wijzigen. Onder de voorgestelde wijzigingen zou de benoeming van rechters volledig bepaald worden door de regering. Momenteel gebeurt dat nog door een commissie waarvan de regering weliswaar deel uitmaakt, maar waarin ze geen beslissende stem heeft. Het laat zich raden wat deze wijziging zou betekenen voor de onafhankelijkheid van het Hof.
Afgelopen donderdag werd het eerste onderdeel van Netanyahu’s controversiële wetgeving door de Knesset, het Israëlische parlement, geloodst. Daarin wordt bepaald dat het Hof de premier niet langer kan dwingen af te treden indien hij/zij de wet schendt. Alleen de regering zélf of de Knesset kunnen de premier nu nog dwingen op te stappen, en dan nog uitsluitend wegens gezondheidsredenen of omdat de premier ze niet meer allemaal op een rijtje heeft. Corruptie – en Neta is corrupt tot op het bot – doet er in het geheel niet meer toe.
Netanyahu’s move wordt voor een belangrijk deel ingegeven door de behoefte te ontsnappen aan vervolging wegens corruptie, maar dat is niet de enige reden. Populistisch rechts keert zich overal ter wereld tegen de onafhankelijke rechter en Israël vormt hierop geen uitzondering. Het beperken van de invloed van de rechterlijke macht leidt tot een evenredige vergroting van de invloed van de uitvoerende macht, iets waar elke rechts-autoritaire partij van droomt. Dat de rechtsstaat daarmee ondergraven wordt, is geen onfortuinlijk neveneffect, maar een (meestal onuitgesproken) doel.
Netanyahu dacht blijkbaar de ‘hervormingen’ zonder al teveel problemen door het parlement te kunnen loodsen, maar verkeek zich volledig op de reactie van ‘progressief Iraël’, dat tot veler verrassing nog steeds bleek te bestaan.
Inmiddels heeft de verdeeldheid toegeslagen binnen de extreemrechte regeringscoalitie. Minister van Defensie Yoav Gallant heeft Netanyahu opgeroepen voorlopig te stoppen met de ‘hervormingen’. Volgens hem is het leger diep verdeeld over de ingrepen: “De gebeurtenissen in de Israëlische samenleving blijven niet buiten het leger. Gevoelens van woede, teleurstelling en angst zijn nu opgelopen tot een hoogte die we nooit eerder gezien hebben”.
Het is onduidelijk hoe het nu verder gaat. Volgens het immer actieve geruchtencircuit zou Netanyahu overwegen Gallant te ontslaan. Tevens zou hij te kennen hebben gegeven dat Likoedleden die de voorgestelde wetgeving wat ál te openlijk bekritiseren uit de partij gegooid zullen worden. Spannend is het zeker, want de (bruinrechtse) minister van Justitie heeft inmiddels aangegeven op te zullen stappen als Netanyahu géén voet bij stuk houdt. Wordt de komende dagen ongetwijfeld vervolgd.
Update: minister van Defensie Gallant is door Netanyahu ontslagen. Tienduizenden mensen zijn de straat opgegaan om te protesteren tegen het ontslag van Gallant. In Jeruzalem zijn volgens Ha’aretz hevige rellen uitgebroken toen betogers probeerden door de politielinies te breken om de ambtswoning van Netanyahu te bestormen.
Jerusalem tonight. pic.twitter.com/zsDuIWKP3B
— Trey Yingst (@TreyYingst) March 26, 2023
Water cannons being used against protesters in Jerusalem pic.twitter.com/hOwt57hdWM
— Trey Yingst (@TreyYingst) March 26, 2023
Update 2: voor morgen is een algemene staking uitgeroepen. De universiteiten doen ook mee:
🚨Israeli universities (yes, all of them) are joining the general strike tomorrow pic.twitter.com/PBxbjZec0Y
— Noga Tarnopolsky נגה טרנופולסקי نوغا ترنوبولسكي (@NTarnopolsky) March 26, 2023
Update 3: De Israëlische consul-generaal in New York heeft ontslag genomen:
The past 18 months as Israel’s Consul General in New York were fulfilling and rewarding, but following today’s developments, it is now time for me to join the fight for Israel’s future to ensure it remains a beacon of democracy and freedom in the world. Here is the letter I sent: pic.twitter.com/Sfz8y3ALLv
— Asaf Zamir (@AmbAsafZamir) March 26, 2023
Uitgelichte afbeelding: By Amir Terkel (עמיר טרקל), CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=129286485
