Uit een gelekt rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) blijkt dat de gevolgen van de opwarming van de aarde veel eerder gevoeld zullen worden dan eerder gedacht. Tientallen miljoenen mensen zullen de komende decennia geconfronteerd worden met honger, extreme hittegolven, overstromingen, droogte en ziektes.
Het rapport had eigenlijk geheim moeten blijven, maar waarschijnlijk heeft een betrokkene met een functionerend geweten het gelekt omdat hij/zij bang was dat het rapport onder politieke druk zou worden herschreven.
Het in het rapport geschetste toekomstbeeld is gitzwart. Op korte termijn is er weinig hoop nog te ontsnappen aan de gevolgen van 200 jaar ongeremde uitstoot van broeikasgassen. Het smelten van de ijskappen aan de polen is nu al onomkeerbaar, ook al stoppen we per onmiddellijk met de uitstoot van CO2.
In het in Parijs afgesloten klimaatakkoord is afgesproken de opwarming van de aarde ‘ruim onder ‘de 2o te houden, maar ook dat kunnen we met 99,99% waarschijnlijkheid vergeten. Bij ongewijzigd beleid komen we uit op 3o. Het smelten van de ijskappen aan de polen is onomkeerbaar, ook al weten we de uitstoot tegen de verwachting in op 2o te houden.
Bij een opwarming van 2o is het afgelopen met koraalriffen, ijsberen, pinguïns en zeehonden. Bij een opwarming van 3o volgt homo sapiens waarschijnlijk dat voorbeeld. In elk geval stort dan de beschaving zoals we die nu kennen in. God sta je bij wanneer je nu 20 bent.
Volgens het IPCC zal tegen 2100 15% van de permanent bevroren grond (permafrost) op het Noordelijk halfrond gesmolten zijn. Als die permafrost smelt, komt er koolstof vrij als methaan, een broeikasgas dat 80 keer sterker bijdraagt aan opwarming dan CO2. Wat dan weer een flinke bijdrage levert aan het verder smelten van de permafrost, wat dan weer….You get the picture.
Terwijl we vrolijk broeikasgassen uit blijven stoten, ondergraven we tegelijkertijd het vermogen van de aarde CO2 te absorberen. Zo dreigt het Amazone-oerwoud in een savanne te veranderen, een ontwikkeling die waarschijnlijk ook niet meer te keren valt. Hoera voor homo sapiens.
Wat het allemaal nóg schandaliger maakt: degenen die het minst bijdragen aan de opwarming van de aarde zijn juist de voornaamste slachtoffers. De armen in het Zuiden dragen amper bij aan de uitstoot van broeikasgassen, maar worden er wél als eersten mee geconfronteerd. De rijken kunnen – in elk geval tijdelijk – ontsnappen aan de gevolgen en zelfs de minder gefortuneerde inwoners van het Noorden hebben nog uitwegen. Voor de armen in het Zuiden geldt dat niet. Grote delen van – bijv – het MO zullen zo goed als onleefbaar worden. De bewoners hebben dan de keuze tussen doodgaan en vluchten.
Door de opwarming van de aarde nemen de inkomensverschillen ook nog eens toe. Tientallen miljoenen mensen – mogelijk tot 80 miljoen – zullen te maken krijgen met chronische voedseltekorten. Zo’n 130 miljoen mensen zullen de komende 10 jaar in structurele armoede gestort worden.
God sta je bij als je in 2050 in een stad in een kustgebied in – pak ‘m beet – Bangladesh woont. Zonder gigantische investeringen in de infrastructuur zullen kuststeden geconfronteerd worden met stormen en overstromingen die Hurricane Katrina doen verbleken. Voor straatarme landen als Bangladesh zijn dergelijke investeringen niet op te brengen. Het IPCC noemt in dit verband specifiek Afrika: “Adaptation costs for Africa are projected to increase by tens of billions of dollars per year with warming greater than two degrees,”.
In feite wil je tegen 2050 trouwens überhaupt niet in een stad wonen: zo’n 350 miljoen mensen in stedelijke gebieden krijgen dan bij een opwarming van 1,5 graden te maken met watertekorten als gevolg van lange droogteperiodes. En er staat ons dus waarschijnlijk een opwarming van 3 graden te wachten.
Europeanen moeten trouwens niet denken dat ze voorlopig veilig zijn. Het Middellandse Zee gebied krijgt te maken met een combinatie van overstromingen, extreme hittegolven en al even extreme droogteperiodes.
Kunnen deze catastrofale ontwikkelingen nog voorkomen worden? In theorie deels wél. Sommige ontwikkelingen zijn onomkeerbaar, het beste waar we op kunnen hopen is aanpassing. Wanneer we het ergste willen voorkomen, is er meer nodig : “We need transformational change operating on processes and behaviours at all levels: individual, communities, business, institutions and governments….We must redefine our way of life and consumption”.
Dat laatste zal echter niet gebeuren. Om Andreas Malm te parafraseren; het idee dat de heersende klasse uit vrije wil het kapitalisme – lees: zichzelf – af zal schaffen, getuigt van een monumentale stupiditeit. Willen we dat er voor de mens nog een (leefbare) toekomst is, dan zullen we die klasse daartoe moeten dwingen.
Uitgelichte afbeelding: By Efbrazil – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=87862027
