Nederland moet het gesjoemel van Monsanto niet belonen en ‘nee’ zeggen tegen een nieuwe vergunning voor het omstreden bestrijdingsmiddel glyfosaat, stelt foodwatch in een campagne die zij vandaag lanceert. Chemiereus Bayer-Monsanto moet uiterlijk dit najaar een aanvraag indienen om de aflopende vergunning van glyfosaat verlengd te krijgen. Nederland speelt hierin een centrale rol: ze is één van de vier lidstaten (naast Frankrijk, Hongarije en Zweden) die verantwoordelijk is voor de nieuwe beoordeling van glyfosaat – en heeft dus een grote invloed op de Europese besluitvorming. De vorige vergunning voor glyfosaat was omgeven door schandalen waaronder ghostwriting van onderzoek, het zwart maken van tegenstanders en onenigheid over het kankerrisico onder wetenschappers. Nadien werd het bedrijf in Amerika veroordeeld tot het betalen van schadevergoedingen aan kankerpatiënten en werden door meer dan 18.000 mensen rechtszaken opgestart. In de evaluatie van een speciale EU-commissie over de voorgaande vergunningprocedure van glyfosaat, werd beterschap aangekondigd. Er werd geconcludeerd dat het Europees voorzorgsbeginsel, waarbij alleen onbetwiste stoffen toegelaten mogen worden, ‘naar behoren’ moet worden toegepast. foodwatch wil dat het niet bij woorden blijft. In een campagne gericht aan het Ctgb (College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen), roept foodwatch op het gesjoemel van Monsanto niet te belonen en de omstreden pesticide eindelijk te verbieden.
Herbeoordeling glyfosaat
Dit najaar, uiterlijk
15 december 2019, dienen bedrijven die de erkenning van glyfosaat willen behouden, een aanvraag tot verlenging in. Glyfosaat is de meest gebruikte onkruidverdelger ter wereld, maar is ook de meest omstreden. Verschillende Europese lidstaten, waaronder
Frankrijk,
Duitsland en
Oostenrijk gaven al aan glyfosaat te willen verbannen.
Bayer, de chemiereus die glyfosaat-producent (‘Roundup’) Monsanto overnam, kondigde echter aan dat
‘glyfosaat een belangrijke rol zal blijven spelen in de landbouw en in de portefeuille van Bayer’.Bayer-Monsanto en de andere bedrijven die glyfosaat willen blijven verkopen, moeten uiterlijk drie jaar voor het verstrijken van de erkenning (15 december 2022) hun aanvraag indienen. De huidige erkenning van glyfosaat is exceptioneel maar 5 jaar geldig, aangezien verschillende lidstaten in 2017 de gebruikelijke verlenging van 10 jaar niet wilden ondersteunen. Vier lidstaten moeten de toelating van glyfosaat herbeoordelen, via de ‘Assessment Group on Glyphosate’: Nederland, Frankrijk, Hongarije en Zweden. Nederland (Ministerie van Landbouw) baseert zich hierbij op het advies van het ‘
College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen’ (Ctgb).
Schandalen rond glyfosaat
De
toelatingsprocedure houdt in dat Nederland, samen met de beoordelingsgroep, een rapport schrijft over glyfosaat. Dit rapport wordt erna getoetst door
EFSA (European Food Safety Authority). Naar aanleiding van de voorgaande vergunning van glyfosaat lag de procedure echter onder vuur: EFSA baseerde zich onder andere op een
studie van Monsanto zelf en maakte deze studie
niet openbaar. Volgens gevoelige
interne documenten schakelde Monsanto
ghostwriters in om wetenschappelijke studies te
beïnvloeden, om glyfosaat in een goed daglicht te plaatsen, waarbij glyfosaat positief werd beoordeeld. Dit terwijl onder meer onderzoek van de
Wereldgezondheidsorganisatie concludeert dat glyfosaat
‘waarschijnlijk kankerverwekkend is voor mensen’. Toen Monsanto een verklaring moest geven over de beïnvloeding van studies tijdens een
hoorzitting, kwamen ze niet opdagen. Op basis daarvan besloot het Europees Parlement de Monsanto-lobbyisten niet meer toe te laten tot het parlement. Naar aanleiding van de controverse richtte het Europees Parlement een ‘
bijzondere commissie’ op om de toelatingsprocedure kritisch onder de loep te nemen. In het uiteindelijk rapport benadrukt de
commissie dat belangenverstrengeling vermeden moet worden en dat lidstaten het
Europees voorzorgsbeginsel, waarbij alleen onbetwist veilige stoffen mogen worden toegelaten, ‘naar behoren’ moeten toepassen. De lidstaten moeten risicomaatregelen nemen, ook ‘wanneer de mogelijkheid van schadelijke gevolgen voor de gezondheid is geïdentificeerd, maar hierover wetenschappelijke onzekerheid bestaat.’
In verschillende
Amerikaanse rechtszaken werd geoordeeld dat Bayer-Monsanto een schadevergoeding moet betalen aan mensen die ziek werden en glyfosaat als oorzaak aanwijzen. In totaal hebben er meer dan 18.000 mensen Monsanto
aangeklaagd. Volgens een
rechter hadden de juryleden voldoende bewijsmateriaal onder ogen gekregen om te concluderen dat
‘Monsanto zich meer bezighield met het afremmen van veiligheidsonderzoeken en het manipuleren van de publieke opinie dan met het waarborgen van de veiligheid van haar product’. ‘
Er was niets dat erop wees dat iemand bij Monsanto deze kwestie objectief of met enige aandacht voor het leven van de mensheid bekeek’. Dit toont verder aan dat, indien het Europees voorzorgsbeginsel correct wordt toegepast, een verlenging van glyfosaat is uitgesloten.
foodwatch roept Nederland op om Monsanto eindelijk op haar plaats te zetten via een duidelijk ‘Nee!’ tegen het bedrijf en haar glyfosaat.
Persbericht Foodwatch
– Emailactie Foodwatch
