Het zichtbare ongemak van Baudet

Kijk ze staan dan: de jonge mannen en een enkele vrouw die in aanbidding naar Baudet opkijken tijdens het JFvD-congres. Ze kregen het wel zwaar voor de kiezen: wat neonazistisch gebeuzel over strijd en oorlog, Gregoriaanse gezangen, Annabel Nanninga die wat kletst over schoolpleinmoeders, wat incelpraatjes van een datingcoach waar elke vrouw met een enorme bocht omheen moet lopen. Echt een leuk uitje voor als je twintig bent en nog nooit geneukt hebt.

Toch kan de oplettende kijker ook iets anders zien, zo tussen het boreale gelul door: er tekent zich iets desperaats af rondom Baudet. Die corpsjongens en -meisjes, in die slecht zittende pakken en poloshirts, de ronde VVD-brilletjes, het ongemak. Baudet die als een soort Willy Wonka door zijn eigen boreale werkelijkheid trippelt, totaal niet gehinderd door feiten of realiteit; het begint er allemaal opvallend ongemakkelijk uit te zien.

Dat Baudet zich zo richt op de JFvD, de jongerenbeweging van de FvD, is begrijpelijk. De gemiddelde FvD-stemmer is een wat verzuurde oud-VVD’er, die zo’n hekel heeft aan alles wat naar socialisme ruikt, dat hij zelfs zijn piemel rechts legt, ook al is hij linksdragend. Het zijn de Johan Derksens en de Hans Smoldersen, de Hiddema’s, de Cliteurs en de Jort Kelders. Het is de geprivilegieerde grijze golf die de FvD wel ziet zitten. Een beetje jongere heeft wel wat beters te doen dan naar geneuzel over Renaissancevloten en uilen van Minerva te luisteren.

https://twitter.com/overlistener/status/1137457181773709313

Nog aandoenlijker is de verdediging die het Forum van Democratie op de eigen website heeft geplaatst: ‘Één-en-twintig keer geframed, Totaal-demonisering ontmaskerd’ lezen we. Het is een hallucinant geheel, geschreven door iemand die niet echt een poging doet om op de inhoud in te gaan.

Ontkend wordt bijvoorbeeld dat Baudet zijn proefschrift aan Jean-Marie Le Pen aanbood, met een verontwaardigd ‘Quod Non!’, waarna een uitleg volgt dat Baudet nu eenmaal in Parijs was en toevallig allerlei mensen sprak en heel toevallig dus ook Franse Oppernazi Jean-Marie Le Pen. Het kan verkeren. Je bent eens in Parijs, je praat eens wat met mensen, loopt drie rondjes om de Eiffeltoren en zomaar ineens zit je met Le Pen aan de koffie met cognac.

Potsierlijk is ook de bekende Baudet-schwalbe wanneer het over het diner met white supremacist Jared Taylor gaat: eerst doet de schrijver (waarvan ik sterk vermoed dat het Baudet zelf is) vaag over het fenomeen ‘alt-right’ door het over memes en kikkers te hebben, waar ‘de kranten vol mee stonden’. Vervolgens zou de berichtgeving in de media ‘ronduit ongeïnteresseerd’ zijn. Natuurlijk zei Baudet ‘ja’ op de vraag of hij met Jared Taylor een lekker hapje wilde eten, want je moet tenslotte niet alleen praten met mensen met wie je het eens bent. Voorts volgt een alinea waarin de schrijver uit de doeken doet waarover gesproken werd tijdens het diner. Uit niets blijkt vervolgens dat Baudet het niet eens zou zijn met Taylor. Die schwalbe kennen we ook uit het essay dat Baudet schreef over het boek van Michel Houellebecq. Ergens halverwege valt het onderscheid weg tussen wat Houellebecq schrijft en wat Baudet zelf vindt.

Deze tactiek van Baudet is makkelijk te herkennen: gaslight je publiek als je dreigt vastgepind te worden. Gaslighting is een psychologische manipulatietechniek waarbij bewust verwarring wordt gezaaid. Gaslighting is niet alleen wat gezegd wordt; het gaat er vooral om wat níet gezegd wordt of waar expres vaag over wordt gedaan. In dit bepaalde geval door de alt-rightbeweging heel diffuus aan te duiden als een online groepje dat iets doet met kikkers en memes. De racistische en fascistische uitingen van die groep worden nadrukkelijk niet genoemd. Vervolgens worden de media zwart gemaakt. Journalisten worden op die manier in het taalgebruik van Baudet ver onder de neonazi’s van alt-right geplaatst.

Vervolgens noemt Baudet dat hij natuurlijk praat met mensen met wie hij het niet eens is. Merk op dat dat iets anders is dan te zeggen dat hij het pertinent níet eens is met Jared Taylor en zijn racistische theorieën. Voorts geeft de schrijver een weergave van het gesprek waarbij Taylor wordt opgevoerd als brave bezorgde burger die de verscheurdheid van de Amerikaanse samenleving met lede ogen aanziet en zich zorgen maakt over het verdwijnen van de middenklasse. Dat Taylor een racist is, schuift zo naar de achtergrond. Wat Taylor vindt en wat Baudet hierover denkt, is niet na te gaan.

Dit duiken en expres vaag aanduiden is een typische narcistische tactiek. Of Baudet al dan niet aan narcistische persoonlijkheidsstoornis lijdt, laat ik graag aan zijn psychiater over. Maar die tactieken herkennen, is belangrijk antifascistisch gereedschap. 

Hetzelfde zie je onder het kopje ‘FvD is antisemitisch’ waarin zij aangeven een onderzoek te willen naar de geldstromen die George Soros in linkse bewegingen zou pompen. Daaronder staat een kopje ‘Maar FvD krijgt geld van de Russen’. Daar zijn ze dan wat korter over: 

Ook dit valt onder gaslighting: de verdachtmaking rondom Soros is een stuk langer en uitgebreider en wordt eerst genoemd. Over het vermeende geld dat FvD vanuit Rusland zou krijgen wordt niets gezegd. Waarbij opvalt dat er specifiek over Russen wordt gesproken en niet over andere, buitenlandse geldbronnen waarvan inmiddels duidelijk is dat ook de FvD daar geld uit krijgt.

We kunnen de rest van het epistel verder uitpluizen, of aantonen dat er na publicatie van de FvD-verdediging meerdere verbeteringen zijn aangebracht (altijd interessant om te vergelijken), maar wat boeit het. We weten inmiddels dat Fact Free Thierry beter kletst dan de gemiddelde colporteur. We weten dat wat hij zegt er niet werkelijk toe doet, maar telkens hetzelfde doel dient: perfide ideeën salonfähig maken. Niet de boodschap is belangrijk; maar het feit dat die boodschap het grote mainstreampubliek bereikt. Wat dat betreft hebben Jeroen Pauw, de NPO en Mark Rutte Baudet een grote dienst bewezen door hem dat grote podium te bieden tijdens het lijsttrekkersdebat. Wat Baudet ook uitkraamt: hij heeft dan al lang gewonnen.

En toch lijkt het momentum voorbij voor het FvD. Dat pathetisch vrolijke, dat gemaakte opgewekte: het is allemaal net wat gemaakter, net wat gepikeerder en net wat minder vrolijk. Dat het FvD het nodig vond om tegen de kritiek in het geweer te komen, ondersteunt dat gevoel. In de touwen hangen ze nog niet, maar kennelijk voelen ze zich wel in het defensief gedrukt. Thierry Wonka mag dan nog wat trippend door zijn zelfgefabriceerde chocoladefabriekje vol met Oempa Loempas in slecht zittende maatpakken rondhuppelen: de scheuren in het fascistoïde elitaire clubje beginnen zichtbaar te worden.