Dag Sjaak, allereerst dank dat je de moeite neemt om op de tekst te reflecteren en deze probeert bij anderen onder de aandacht te brengen. Het is goed te zien dat hij op verschillende plekken mensen weet te prikkelen.
Ik moet wel direct daarbij aangeven dat ik denk dat een paar van je aannames een beetje kort door de bocht zijn, dan wel sterk bevooroordeeld, en dat is jammer want het doet de tekst, de mensen achter kollektiv en ik zou zelfs willen stellen een hele boel mensen die in de geschiedenis voor een vrije en gelijkwaardige samenleving hebben gestreden, naar mijn mening geen recht aan.
Je stelt in je tekst dat “Hiërarchie en leiderschap taboe blijken.” En dat de “Afwijzing van hiërarchie in de eerste plaats betekent dat het niveau van een debatclub nooit kan worden overstegen.” Deze aanname verbaast mij enigszins. Er zijn vele revolutionaire bewegingen door de hele geschiedenis heen te vinden die hebben ingezien dat hiërarchie leidt tot een nieuwe geprivilegieerde klasse en dat het daarom belangrijk is om vanaf de basis een structuur uit te rollen waarbij men werkt met gedelegeerden, op elk moment terugroepbaar gekozen door het volk met duidelijk gekaderde opdrachten. Om maar een paar kleine voorbeelden te geven; tijdens de Spaanse Revolutie (die plaats vond tijdens de Spaanse Burgeroorlog) organiseerde de grootste vakbond van dat moment, de anarchistische CNT, zichzelf op directdemocratische zoveel mogelijk horizontale structuren – en ik zal je zeggen, dat bleef niet beperkt tot debatclubjes. De gehele samenleving werd geherstructureerd en het betrof alle bereiken van de samenleving, van (voedsel)productie en distributie tot openbaar vervoer, van gas, water en elektra, huisvesting tot de zelfverdedigingseenheden. Horizontale structuren waren terug te vinden in de zelfverdediging van weggelopen slaven in de Cariben[1], in de communes in Vietnam tijdens het verzet tegen koloniale overheersing[2], bij de Zapatista’s en in nog tal van meer voorbeelden. Daarnaast zijn er heel wat samenlevingen die sterke zelforganiserende structuren horizontale structuren kennen, zoals bijv. in Zuid-Ethiopië[3] en Kabilia (Algerije)[4] Er zijn zelfs heel wat theorieën die stellen dat deze structuren van oorsprong ook in grote delen van Europa vrij verbreid waren, maar dat deze door het Romeinse Rijk, de centralistische Rooms Katholieke Kerk en het latere feodalisme structureel uitgeroeid zijn.
Wat me opvalt is het weinige geloof in de mogelijkheid tot zelfbestuur. Dat is naar mijn mening juist een voorwaarde voor een vrije gelijkwaardige samenleving. Als je het hebt over hoe dit op grotere schaal kan werken, kun je wellicht ook eens kijken naar de (con)federalistische ideeën van bijv. een denker als Murray Bookchin.[5]
Ook lijk je een nauw begrip van het begrip democratie te hanteren. Democratie heeft een zoveel bredere interpretatie dan enkel een representatieve of meerderheidsbesluitvorming. “Wijzen linksradicalen democratie af?” Als democratie alleen meerderheidsbesluit en representatie zou betekenen, dan wijs ik ‘democratie’ inderdaad af.[6] Democratie komt van het Griekse dèmos (volk) en kratein (heersen) dus betekent dus letterlijk “volksheerschappij”. Er zijn daarbij zo veel verschillende interpretaties te geven over hoe dit begrip moet worden ingekleed en er zijn dan ook veel verschillende besluitvormingsstructuren in gebruik, van consensusbesluitvorming tot directe democratie. Dit ontkennen, of kollektiv daarbij “naïef” te nomen, doet hen, maar ook de links-radicale beweging geen recht. Daarnaast zie ik nergens in de tekst van kollektiv dat de democratische besluitvorming wordt afgewezen.
Wat betreft These 6 stel je dat “theorieontwikkeling stopt als die tornt aan het idee van zelforganisatie.” Dat klopt, maar dat is wel gebaseerd op de wetenschap dat zelfgeorganiseerde structuren al door de gehele mensheid lopen en telkens weer opduiken op het moment dat deze de ruimte krijgen of daar de noodzaak voor is. Twee zinnen verder van jouw quote wordt in these 9 gesteld: “[…]we moeten de theorieën tegen het licht van de hedendaagse noden en doelen houden en aanvullen met de mogelijkheden en kennis van vandaag.”
[1] https://libcom.org/files/autonomousresistancetoslaveryandcolonization.pdf [2] https://libcom.org/library/crossfire [3] Zie hiervoor bijv: https://anarchisme.nl/namespace/het_bestaan_van_egalitaire_samenlevingen_wordt_niet_meer_ontkent [4] https://crimethinc.com/2017/11/02/other-rojavas-echoes-of-the-free-commune-of-barbacha-an-autonomous-uprising-in-north-africa-2012-2014 [5] (De betekenis van confederalisme, Murray Bookchin, 1990) [6] https://crimethinc.com/2000/09/11/beyond-democracy
Pingback: Over alternatieve democratie | Krapuul