De geschiedenis herhaalt zich, eerst als tragedie, dan als mening

Zaterdag stierf een demonstrant tijdens een demonstratie tegen racisme en fascisme in Charlottesville, Virginia. In Nederlandse media werd aanvankelijk gesproken van ”een auto” die was ingereden op “een groep” demonstranten. Moeizaam drong het besef door dat hier sprake was van een heuse aanslag met vele gewonden en een dode als gevolg. Toch werd aanvankelijk nergens gesproken over een aanslag of terrorisme, zelfs niet nadat de dader bekend werd. Hoe anders wanneer de achtergrond van de dader nog onbekend is en men toch weet dat het komt door geloof of etnische afkomst. Bij een aanslag door een immigrant is er vrijwel altijd meteen de verdenking van terrorisme.

Voor dit “incident” was er een soms gewelddadige confrontatie tussen vertegenwoordigers van zwaarbewapende militia’s, KKK, neonazi’s en tegendemonstranten. Nadat de politie na een paar uur toekijken en nietsdoen de partijen eindelijk uit elkaar had gehaald, reed aan de rand van het gebeuren een auto met hoge snelheid in op een groep tegendemonstranten. De bestuurder is ondertussen gearresteerd en blijkt lid van Vanguard America, een wit-nationalistische organisatie die zetelt in Charlottesville. Negentien gewonden waarvan een vrouw van 32 het niet heeft overleefd. Ook bij de rellen vielen veel gewonden en aan de rand van de chaos stierven twee agenten nadat hun helikopter was neergestort.

Er werd sinds vrijdag in de stad door extreemrechtse groepen gedemonstreerd in aanloop naar de grote demonstratie op zaterdag onder de noemer ‘Unite the Right’. Aanleiding was een protest tegen het verwijderen van het standbeeld van General Lee, icoon van hen die nog steeds vinden dat het Zuiden met zijn slavernij gelijk had. Men heeft nog geprobeerd de demonstraties tegen te houden, maar de rechter besliste dat de optochten door konden gaan. Op vrijdagavond was er een fakkeloptocht met tuinkaarsen van honderden Trump-aanhangers. Er werden racistische en antisemitische leuzen gescandeerd maar er werd niet ingegrepen.

Op zaterdag was de grote demonstratie van zo’n 1.500 rechtsextremisten. Nederlandse media noemden hun acties protesten tegen de verwijdering van het standbeeld van Lee en confederatie-symbolen (Elsevier, Telegraaf, Volkskrant), maar spraken slechts in de marge over alle andere uitingen van ‘verzet’ tegen het ondertussen ook in Nederland gangbare begrip ‘omvolking’. Weinig werd bericht over het scanderen dat de joden het roer dreigen over te nemen, en de witte soort moet worden verdedigd tegen de verdunning met andere rassen. Dat er ook “Heil Trump!” werd geroepen door nazi’s bleef onvermeld. Wellicht is de reden dat in Nederland zulke uitingen allang zijn opgeschoven naar het midden.

Trump reageerde in algemene termen op het incident. Hij zei haat en geweld af te keuren, van alle betrokken partijen. Hij condoleerde de familie van het gedode slachtoffer en de gewonden kregen zijn vriendelijke groeten. Trump zei dat ongeacht kleur, geloof, politieke partij: “we are ALL AMERICANS FIRST”. Een hint naar zijn America First programma. Hij vond ook dat iedereen elkaar moest respecteren en men lief moest zijn voor elkaar. Het ware bizarre uitspraken van een man die zijn presidentschap te danken heeft aan de steun die hij heeft van extreemrechtse groepen. Die waren enorm blij met het wegkijken van Trump en zagen zich daardoor gesteund om weer nieuwe marsen te gaan organiseren.

Het was dan ook niet verwonderlijk dat de Nederlandse aanhangers van zulk gedachtengoed (“maar ze hebben wel een punt”) zich in allerlei bochten wringen om de aanslag te bagatelliseren. Personen die ervan overtuigd zijn dat niet-witte mensen genetisch-bepaald minderwaardig zijn of dat onze regeringen een dealtje hebben gemaakt met Arabieren om Afrikanen binnen te laten in ruil voor olie. Dat het Avondland dreigt te vallen als de immigratie niet wordt gestopt. Er wordt van je verwacht dat je begrijpt dat de aanslag in Charlottesville het gevolg is van al dit soort onverkwikkelijkheden en van rellen tijdens een G20-bijeenkomst in Hamburg en aanslagen door moslimextremisten. Je hoort dan vaak ook al snel “waar twee vechten hebben beiden schuld” en klimaatverandering is ook maar een mening.

In extreme gevallen wordt zelfs gesproken van een samenzwering door links. Er zouden acteurs zijn ingehuurd om rellen te veroorzaken en zo rechts in een kwaad daglicht te stellen. Volgens Infowars — populair bij Wilders en aanhang, maar ook bij Thierry Baudet en de zeven virtuele zetels Forum voor Democratie — waren de demonstraties geënsceneerd om de staat Virginia onder militair bewind te plaatsen en “conservatieve” bijeenkomsten te verbieden. En natuurlijk wordt ook de link gelegd met die ene jood, Soros, die antifa financiert en de demonstranten tegen ‘ongeruste burgers’ inhuurt. Het verzet hiertegen is legitiem, want men meent dat er een burgeroorlog voor de deur staat als de overheid niet wordt gesloopt en het land niet wordt bevrijd van vreemde smetten.

Fascisme verbieden, dat wordt in Nederland gezien als fascisme. En als je fascisten wil aanpakken, dan moet je antifascisten ook aanpakken, zo is de teneur. In Nederland hebben nazi’s gelijke rechten en zijn ze verder nergens toe verplicht. In de huidige politieke constellatie is extreemrechts het nieuwe politiek correct en worden mensen die deugen als gevaarlijk bestempeld. Als je durft Baudet een nazi te noemen word je door zijn aanhangers bedreigd en van Twitter gewerkt. Het is tegenwoordig immers heel normaal om je bedreigd te voelen en in reactie daarop te gaan dreigen. Daarvoor begrip hebben is onbegrijpelijk, maar blijkbaar het nieuwe normaal. Zeker als dagelijks onomstotelijk wordt aangetoond dat zulk gedachtengoed van nu hetzelfde is als het gedachtengoed van toen. Wanneer komt links echt in verzet?