Een merkwaardig nummer van Emerson, Lake & Palmer, een groep (formatie moest je zeker in de jaren zeventig zeggen) waar ik mij maar matig in verdiep(t heb). Jeremy Bender, de tekst, voorzover u hem niet kunt volgen, loopt over het scherm heen. Het nummer is uit 1971.
Ter gelegenheid van het overlijden van David Bowie verneem ik dat bender straatjongenstaal is voor “van de verkeerde kant” of nog veel leuker uiteraard “van de verkante keer”. Wanneer zou die uitdrukking in onbruik zijn geraakt? Is zij wel echt in onbruik geraakt?
De Pierre die ik hier ter sprake breng heeft nog onder de naam Jeremy Bender op Caroline gewerkt als technicus. Er is mij dus weer iets ontgaan. Zinspelen op de “andere” seksuele gezindheid kon ook nog maar pas openlijk in Groot-Brittannië – dat de premier een vaste bezoeker was van De Odeon Kelder maakte geen verschil. Tenslotte was prins Charles dat ook, iets wat nooit de Britse roddelpers heeft gehaald.
In die net vrijgekomen ruimte ten aanzien van homoseksualiteit sprong David Bowie met zijn nogal uitdrukkelijke teksten en de openlijke uitspraak dat hij biseksueel was – en hij trad buiten het Britse boekje van de drag met gender bending kleding. Maar hij is geen gay icon geworden. Hij bepleitte geen zaak. Toch heeft hij veel losgemaakt. Billy Bragg:
But whenever I hear his music, I’m a teenager again, taking my first taste of something ungendered, transgressive. At a crucial moment in my adolescence, David Bowie showed me that masculinity wasn’t the only way to attract girls and, for that, I thank him.[Facebook]
Inderdaad, Bowie leerde ons bêta-mannetjes (dit in de sociobiologische zin, voor de zekerheid!) dat het niet erg was om geen alfa-man te zijn. Ik hoop niet dat Billy het als een middel om de aandacht van meisjes te trekken zag of achteraf ziet. Ik heb zijn tekst op mij laten inwerken en conclusies getrokken. Dit stuk heeft een tijdje in de wachtkamer gestaan omdat ik (nog steeds? weer?) aarzel te schrijven over queer zijn als een al dan niet voorbijgaande fase. Het was ook een spel dat blijkbaar verbonden was aan het decennium. De grote ziekte met de kleine naam heeft tenslotte alles veranderd. Geen spel meer, zware dodelijke ernst. In die tijd schudde Bowie ook zijn homo-persona weer van zich af, zonder verder een Echte Kerel te worden, gelukkig. Het is voor mij nooit een vraag geweest of hij een grote rol heeft gespeeld bij het “gewoon” maken van het ongewone, als u begrijpt wat ik bedoel. Hij heeft zeker als smaakversterker gewerkt zogezegd.
In het begin van de jaren zeventig waarschuwde de door de communistische partij gedomineerde studentenbond ASVA in Amsterdam tegen die halfzachte Bowie. De boodschap moest duidelijk zijn. Tom Jones, dat was tenminste een echte man en nog uit de arbeidersklasse ook – alsof dat laatste niet ook voor Bowie gold. Tien jaar later was homoseksualiteit bij de CPN goed als een speciale aanbeveling. Niet dat het de club verder gered heeft.
Laat het verder aan de cultuurhistorici over wat de rol van een Ster geweest kan zijn – en wat het persoonlijke verhaal betreft – wie weet of het nog eens komt.
Wake up you sleepy head
Put on some clothes, shake up your bed
Put another log on the fire for me
I’ve made some breakfast and coffee
Look out my window and what do I see
A crack in the sky and a hand reaching down to me
All the nightmares came today
And it looks as though they’re here to stay
What are we coming to
No room for me, no fun for you
I think about a world to come
Where the books were found by the golden ones
Written in pain, written in awe
By a puzzled man who questioned
What we were here for
All the strangers came today
And it looks as though they’re here to stay
Oh you Pretty Things
Don’t you know you’re driving your
Mamas and Papas insane
Oh you Pretty Things
Don’t you know you’re driving your
Mamas and Papas insane
Let me make it plain
You gotta make way for the Homo Superior
Look at your children
See their faces in golden rays
Don’t kid yourself they belong to you
They’re the start of a coming race
The earth is a bitch
We’ve finished our news
Homo Sapiens have outgrown their use
All the strangers came today
And it looks as though they’re here to stay
Oh you Pretty Things
Don’t you know you’re driving your
Mamas and Papas insane
Oh you Pretty Things
Don’t you know you’re driving your
Mamas and Papas insane
Let me make it plain
You gotta make way for the Homo Superior
Oh you pretty things (ja, het staat verkeerd op de hoes), Peter Noone oftewel Herman van de Hermits, 1971
