Wat is nu eigenlijk het probleem met de instroom met vluchtelingen in Europa? Is het het aantal? De onbekendheid met vluchtelingen? De kosten? Hun geloof?
Op al die vragen is een antwoord. En alle politieke richtingen zullen de vragen verschillend beantwoorden.
Maar daarmee is de eigenlijke vraag niet beantwoord:
Wat maakt ons zo bang? Vanwaar de ophef?
Is het een combinatie van de antwoorden op al die vragen? Zijn we bang onder de voet te worden gelopen, onze vertrouwde omgeving kwijt te raken, de controle te verliezen?
Vast.
Voor je het weet mag je hier niet meer bloot over straat. Dat mocht toch al niet, maar laten we dat even vergeten. Je komt weg met een waarschuwing, een boete wellicht, daarna ben je vrij om opnieuw de wet te overtreden.
Voor ons heel normaal, voor mensen uit het Midden-Oosten een onwaarschijnlijke zaak: daar verdwijn je in de kerkers. En als je dat overleeft, zal je nooit dezelfde zijn. Je komt er gebocheld en vol gaten uit.
Het probleem waar we mee te maken hebben is er een van welvaart in een betrekkelijk vreedzame omgeving tegenover de chaos van onderdrukking, oorlog, afwezigheid van wetten.
We zijn verwend. We leven in een betrekkelijk vreedzame omgeving en – ondanks alle kritiek die we hebben – spreken we altijd vanuit die situatie. Wij hoeven niet te vluchten – neoliberalisme, onderdrukking door de staat, nepdemocratie ten spijt. Wij kunnen zeggen wat we willen (nou ja, ongeveer). En of het serieus wordt genomen of niet, op ons worden geen bommen gegooid.
In linkse kringen wordt er vanuit gegaan dat deze situatie normaal is, Maar dat is zij niet: het is een veroverde positie, veroverd op de staat waar de wetten van de religie heersten. Linkse en liberale partijen hebben samen in het verleden die positie bevochten. Het klassieke liberalisme en de sociaaldemocratie hebben met horten en stoten een situatie gecreëerd waarin burgers kunnen zeggen wat ze denken zonder repercussies (op uitzonderingen na: staatsveiligheid, koningshuis, dat soort onzin; jaja, concessies…). De vrijheid die wij genieten is de gezamenlijke inspanning van tegengestelde posities. Niet ideaal, maar wel leefbaar.
Juist daarin ligt de kracht van onze democratie: blijven overleggen. Dat is dus wat die lui in het Midden-Oosten niet doen. En daarom vlucht de halve bevolking. En zitten wij met de gebakken peren. Minor problems.
En die vluchtelingen hebben groot gelijk dat ze hierheen komen. Hier kan je zeggen wat je denkt en niemand zal je opsluiten, martelen, doodschoppen.
Nou ja, bijna niemand.
