Wilders, het monster van Bolkestein

In het griezelverhaal, Het Monster van Frankenstein, van Mary Shelley, ontdekt Victor Frankenstein een manier om levenloos materiaal tot leven te brengen. Enthousiast werkt hij aan een schepsel dat zijn vriend en metgezel zou zijn. Terwijl hij materiaal van diverse lijken gebruikt streeft hij naar schoonheid. Hij is dan ook verschrikkelijk ontzet als het schepsel tot leven komt en verre van volmaakt blijkt te zijn. Hoewel het niet onvriendelijk is en zelfs naar hem glimlacht, ontvlucht Victor in paniek zijn laboratorium. Het monster van Frankenstein verdwijnt, Frankenstein heeft geen grip meer op de travailles van zijn schepping.

Historicus Meindert Fennema schreef een boek over Geert Wilders, De Tovenaarsleerling, suggererende dat Bolkestein de tovenaar is. Bolkestein is de mentor, de geestelijke vader, ja zelfs de creëerder van  Wilders, de Grote Lijder van de Partij voor de Vrijheid. Maar Bolkestein is geen tovenaar. Hij is meer te vergelijken met Victor Frankenstein. Na een bijna 14-jarige vrijage tussen schepper en schepping is er een breuk gaan onstaan. De laatste jaren heeft Bolkestein spijt laten blijken van zijn schepping; hij heeft geen grip meer op Wilders.

Dit is het verhaal van Het Monster van Bolkestein en de spijtbetuigingen van de laatste.

De eerste breuklijntjes in de relatie tussen Bolkestein en zijn monster Wilders kunnen wellicht worden herleid tot aan de breuk van Wilders met de partij die hen bond, de VVD. Wilders werd door VVD-ers beticht van “zetelroof”, en oud-minister Nijpels dacht dat Wilders “een extreem-rechtse partij, zoals Janmaat heeft gehad”  wilde oprichten. Nijpels’ voorspelling kwam uit. Het feit dat Wilders in tegenstelling tot Janmaat een held is voor miljoenen mensen heeft te maken met de diep-gewortelde haat van autochtonen jegens allochtonen en moslims. In haar essay, De Leidse Denktank van Geert Wilders, beschrijft Maria Trepp het strategische populisme van Bolkestein en Wilders, met verwijzing naar een boek van Ian Buruma:.

Ten onrechte reduceert Bolkestein het burgerschapsdenken in dit artikel tot een simpel pleidooi voor directe democratie, en tot een pleidooi voor het onkritische overnemen van de vox populi in de politiek. De vox populi, die heeft juist bij Bolkesteins leerling Wilders uitdrukking gevonden, en Bolkestein zelf is ook groot geworden door het luisteren naar juist deze vox populi. Ian Buruma citeert in zijn nieuwe boek Dood van een gezonde roker ( Engelse titel: Murder in Amsterdam) Frits Bolkestein, die als eerste het migrantenprobleem op de politieke agenda plaatste. [Bolkestein:] “Je moet nooit onderschatten hoe diep de haat onder Nederlanders zit tegen Marokkaanse en Turkse immigranten. Mijn politieke succes berust op het feit dat ik naar die gevoelens heb geluisterd.” Buruma noemt dit een “opmerkelijke uitspraak.”(p. 58) Met deze uitspraak bevestigt Bolkestein dat hij de onderbuikgevoelens bewust heeft geëxploiteerd. Hij is in dit opzicht een populist. Bolkestein ontkent dat hij dit zou hebben gezegd, maar Buruma houdt voet bij stuk: “Het is absoluut wat hij gezegd heeft. Geen twijfel over mogelijk. Ik heb het meteen opgeschreven.”

Daarentegen, in een recent interview met DDS, antwoordt Bolkestein op de vraag of hij met Wilders wel eens de Islam heeft besproken stellig “Nee”. De daaropvolgende vraag beantwoordt hij door zijn verbazing te schetsen over de Israël-connectie van Wilders. Het moge duidelijk zijn dat de oude schepper niet de gehele waarheid vertelt over zijn monster. Dat Bolkestein verbaasd zou zijn over de Israël-liefde van zijn monster die al sinds mensenheugenis probeert twee-maal per jaar naar Israël te gaan, is één ding, maar de bewering dat beiden nooit de Islam hebben besproken kan niets anders dan een leugen zijn. Of vertelt Bolkestein de waarheid, en is Wilders er met de kroonjuwelen van Bolkestein en die andere populistische  anti-Islamist, Pim Fortuyn, vandoor gegaan? Wilders moest absoluut niets hebben van Fortuyn, net zo min als zijn meester, die over de laatste het volgende zei in een interview (2002) met het Historisch Nieuwsblad:

“… Mijn ideeën waren opgetrokken uit werkelijkheidszin, terwijl Pim Fortuyn niet meer is dan een protestverschijnsel. Hij heeft geen coherente maatschappijvisie, maar maakt handig gebruik van de angst voor criminaliteit en de weerzin tegen de stroperige bestuurscultuur. En dat is een opmerkelijk en typisch Nederlands fenomeen: een grote ontvankelijkheid voor plotseling opkomende modes. Je zag het bij Nieuw Links en nu opnieuw met Pim Fortuyn. Fortuyn is ook een modieus verschijnsel, en net als voor Nieuw Links in de jaren zeventig valt Nederland er massaal voor.”

Bolkestein heeft gelijk gekregen, ware het niet omdat wijlen Fortuyn niet meer in staat is om politiek te bedrijven en dat zijn Lijst Pim Fortuyn (LPF) praktisch niet meer bestaat. Bolkesteins eigen schepping, Wilders, is daarentegen lijkenpikker van Fortuyn, terende op wat Fortuyn losmaakte en wat meester Bolkestein al opperde over de haat jegens moslims. Maar ook Wilders blijft niet gespaard. In het DDS interview stelt Bolkestein het bot:

“Kijk, die partij van Wilders houdt zich niet alleen maar bezig met de islam enzo. Het gaat om de Laissés pour compte. Zij die overal achteraan staan, die altijd laat door de dokter worden geholpen. De achterban van de Boerenpartij. In Frankrijk was het de achterban van Le Pen, en daarvoor van Poujade. Het is niet alleen maar de xenofobie. De PVV stemmers zijn people with a grudge. Ze zijn werkloos en hun dochter is aan de drugs en hun zoon is weggelopen. Neem nu dat plan van asocialen in dorpen. Zo’n plan trekt dergelijke types aan. We komen er wel doorheen. Ik zie Wilders niet als een van de grote staatslieden. Ik zie hem als een kortstondige komeet.”

Maar dat is niet de eerste keer dat Bolkestein via ongezouten kritiek spijt betuigt. In 2009 antwoordt Bolkestein op de stelling dat zijn monster een gewiekst politicus is die veilig speelt het volgende:

“Dat zou kunnen, en in zekere zin is het ook jammer dat niemand met hem wil regeren, want dat is wel de enige wijze om hem te ontmaskeren. Jörg Haider in Oostenrijk had destijds de ÖVP gekaapt, om welke reden ik hem trouwens als president van de Liberale Internationale heb verstoten, waarna hij is gaan regeren met de Zwarten, de conservatieven. Tot ergernis van velen in Europa deed hij geregeld van zich spreken. Maar het aardige was dat hij in die rol van minister moest laten zien wat hij kon, en dat was niet zoveel.”

En de originaliteit van Wilders vindt Bolkestein ook maar niets: “Hij verzint steeds iets, zoals met die kopvoddentaks, wat een schunnig voorstel was.”

In een interview met het Volkskrant van 17 october 2010 stelt Bolkestein dat Wilders “totaal geradicaliseerd” is. En in dezelfde trend als in de voorlaatste citaat wordt zijn mening genoteerd:

Volgens Bolkestein was het beter geweest als Wilders zelf ook lid van het kabinet was geworden. Als de PVV-voorman bijvoorbeeld minister van Buitenlandse Zaken was geworden, had hij ‘de volle verantwoordelijkheid van zijn eigen standpunt’ moeten uitdragen. ‘Dan had hij gemerkt wat dat betekent.’

Bolkestein vindt dat mensen gelijk hebben als ze zeggen dat Wilders de verantwoordelijkheid pas voelt als lid van het kabinet en niet als hij een soort buitenboordmotor is. ‘Maar dat wilde het CDA niet’, aldus Bolkestein…

Ook vindt de meester het martelaarachtige gehalte van zijn monster een beetje zot. In de Elsevier van 7 julie 2010 zegt hij over zijn monster.

“… Vooral het veiligheidsaspect. Daar moet je niet te licht over denken. Aan de andere kant: hij heeft het zelf gezocht. En hij groeit natuurlijk, laat ik maar zeggen, bij de gratie van de onderdrukking.”

En zo eindigt voorlopig het verhaal van Het Monster van Bolkestein.

U kunt mij volgen op twitter: @nealx1

Bron 1: “Interview Frits Bolkestein: Wilders is een kortstondige komeet”, 17 februari 2011, Joost Niemoller

Bron 2: “De Leidse Denktank van Geert Wilders”, Maria Trepp, 2009

Bron 3: “Frits Bolkestein blikt terug op een kwart eeuw Nederlandse politiek”, 2002, Historisch Nieuwsblad

Bron 4: “Frits Bolkestein Fileert Geert Wilders”, HP/De Tijd, Frans van Deijl, 16 december 2009

Bron 5: “Bolkestein: Wilders Totaal Geradicaliseerd”, Volksrant, 17 oktober 2010, ANP.

Met dank aan Laurent en GJ_ voor de afbeeldingen bij dit artikel.