Het verwachte vuurwerk op het GroenLinks-congres is met een sisser afgelopen. In de aanloop was over een richtingenstrijd bericht omdat een aantal Kamerleden de koers van de partij niet rechts genoeg vindt. Bovendien zou de ‘politietrainingsmissie’ in Kunduz een splijtzwam worden. Maar ondanks de slechte peilingen nam het congres weer een afslag naar rechts: een meerderheid stemde tegen de voorstellen om meer op te trekken met PvdA en SP, en om de steun aan de Kunduz-missie in te trekken. Het is te betreuren dat de sociaalliberale stroming binnen GroenLinks de overhand heeft gekregen, maar dat was te verwachten gezien de langlopende ontwikkelingen in de partij.
Door Peyman Jafari
GroenLinks ontstond eind 1990 uit de fusie tussen CPN, PSP, PPR en EVP. Dit was een defensieve reactie op vier ontwikkelingen: electorale achteruitgang, het neoliberale offensief in de jaren tachtig, de neergang van sociale bewegingen en de ‘val van het communisme.’ Die defensieve reactie werd door de oprichters verpakt als de ‘vernieuwing’ van links: de partij moest buitenparlementaire acties afzweren en de vrije markt accepteren als blijk van ‘realisme’.
Sinds haar oprichting heeft GroenLinks het echter electoraal niet veel beter gedaan dan haar voorgangers samen. Het neoliberale offensief is uitgemond in ongelijkheid, gegraai aan de top, de grootste crisis van het kapitalisme sinds de jaren dertig en een ecologische bedreiging. Als reactie hierop komen over de hele wereld protestbewegingen op die zich niet laten gijzelen door het cynische mantra ‘er is geen alternatief’ en eisen dat mens en milieu boven winst gaan.
Juist nu in Nederland het rechtse kabinet van VVD en CDA met de steun van de PVV de rekening van de crisis neerlegt bij degenen die haar niet veroorzaakt hebben, en de intolerantie tegen minderheden inzet als bliksemafleider, kiest GroenLinks voor de rechtse vrije marktpolitiek die de crisis in de eerste plaats heeft veroorzaakt.
‘Realisme’
Natuurlijk wordt de huidige koers van de partij niet als verrechtsing maar als ‘realisme’ gepresenteerd. ‘Realistisch’ betekent in dit geval zich conformeren aan wat de machtsstructuren toelaten, in plaats van te strijden om die machtsstructuren te veranderen. In concrete termen: GroenLinks wil laten zien dat het ook voor de rechtse partijen een betrouwbare regeringspartner is.
Het instemmen met de ‘politiemissie’ in Kunduz heeft alles daarmee te maken. Het is gênant dat de fractie bleef beweren dat het in Kunduz om een ‘civiele missie’ gaat, zelfs nadat minister Hillen vorig jaar september de waarheid verklapte: ‘De Kamer kan wel zeggen: het is een civiele missie, maar het is vooral militair. (…) Ik vind het nog steeds raar dat het geen militaire missie mag heten terwijl het bijna alleen maar militairen zijn.’
Vrije markt
Helaas is de steun van de GroenLinks-fractie voor de militaire missie in Kunduz slechts een symptoom van haar politieke koers naar rechts. De drijvende kracht achter die koers is een veel fundamentelere kwestie: de omarming van de vrijemarktpolitiek onder de noemer ‘sociaal-liberalisme.’ Hoewel dit al onder Paul Rosenmöller begon, kwam de verrechtsing van GroenLinks pas goed op gang onder Femke Halsema als fractievoorzitter (2002-2010). Samen met haar ideologische bondgenoot Bart Snels, die tussen 2004 en 2009 directeur was van het Wetenschappelijk Bureau en daarna politiek strateeg van de fractie, trok ze op om de linkse stemmen binnen GroenLinks te marginaliseren.
Halsema brandmerkte GroenLinks als ‘een ideeënpartij op zoek naar macht.’ De ideeën die zij introduceerde maakten duidelijk wat ze daarmee bedoelde. De versoepeling van het ontslagrecht en het verhogen van de pensioenleeftijd bijvoorbeeld zijn een middel om de macht aan de top te behagen in plaats van te bestrijden. Niet voor niets werd ze in 2006 door de jongeren van de VVD tot ‘de liberaal van het jaar’ uitgeroepen. De destructieve gevolgen van het kapitalisme worden nu ‘modernisering’ genoemd, en wie zich daartegen verzet wordt door de partijleiding weggezet als ‘conservatief’ en ‘oud links.’
Ook na het vertrek van Femke Halsema zijn er fractieleden die vinden dat de koers van GroenLinks niet rechts genoeg is. De ex-bankier Braakhuis, de ex-diplomaat Peters, de ex-CNV-bureaucraat Klaver en de ex-activist Dibi vinden dat Jolande Sap niet op een podium mag staan met Roemer (SP) en Cohen (PvdA), maar moet kiezen voor nauwe samenwerking met het liberale D66. Dibi heeft zelfs voorgesteld om het woord ‘links’ uit de naam van de partij te halen.
Marketing
Het ‘sociaal-liberale’ marktdenken van GroenLinks wordt ook weerspiegeld in hoe zij een eigen aanhang probeert te vormen. De ‘ouderwetse’ categorieën van sociale klasse zijn weggegooid en vervangen met hippe categorieën uit de marketingwereld. GroenLinks richt zich nu op ‘post-materialisten’ en ‘hedonisten.’ Dit zijn slechts andere termen om de hogere professionele middenklasse aan te duiden die genoeg geld, vrije tijd en flexibiliteit heeft om post-materialistisch en hedonistisch te zijn.
Het is ook deze hogere professionele middenklasse die het in toenemende mate binnen GroenLinks voor het zeggen heeft en niet wil opkomen voor de belangen van al die mensen die voor een loon werken (of werkloos zijn) en geen zeggenschap hebben over hun eigen arbeidsproces in bedrijven, kantoren, ziekenhuizen en onderwijsinstellingen. Daardoor is de kans steeds kleiner dat linkse leden van GroenLinks, die in de afgelopen jaren steeds meer gemarginaliseerd zijn door de partijtop, een koersverandering kunnen afdwingen.
Alternatief
De top van GroenLinks pleegt vaak te dwepen met ‘optimisme’, maar wie daadwerkelijk optimistisch wil zijn, beschouwt de 18 miljard bezuinigingen van het kabinet niet als onvermijdelijk. Deze bezuinigingen zouden nodig zijn om de staatsschuld af te lossen, maar we mogen niet vergeten dat die schuld ontstond toen de regering miljarden uitgaf om de winsten van banken en de bedrijven te redden.
Er is echter een alternatief voor de bezuinigingen. Zeven procent van de bevolking bezit de helft van al het vermogen in Nederland. Slechts een belasting verhoging van 3 procent bij deze groep zou al 18 miljard opleveren. De verhoging van de belasting op winst naar het niveau van vijf jaar terug, het afschaffen van de hypotheekrenteaftrek voor huizen boven 500.000 euro en het schrappen van de JSF zouden verder miljarden opbrengen die geïnvesteerd kunnen worden in groene energie, beter openbaar vervoer, onderwijs, gezondheidszorg en de bestrijding van armoede in Nederland en de rest van de wereld.
Dit is mogelijk, maar alleen als de politieke prioriteiten veranderen. Nieuw optimisme betekent het bouwen aan een nieuw links dat die ambitie waarmaakt; een links met ideeën op zoek naar tegenmacht op de werkvloer en op de straat.
Dit stuk is eerder verschenen op de website van socialisme.nu
“… maar we mogen niet vergeten dat die schuld ontstond toen de regering miljarden uitgaf om de winsten van banken en de bedrijven te redden…”
GroenNiets.
Volgens mij zijn de meeste politieke partijen naar het midden aan het opschuiven, en hoe dichter ze tegen het midden aan schuren hoe meer ze het spoor bijster raken. Omdat ze zich nog nauwelijks van elkaar onderscheiden wordt de boodschap steeds verder afgestemd op de ander in de hoop dat de kiezer bij gebrek aan duidelijkheid bij de concurent weg te trekken.
Het is niet vreemd (en terecht) dat een partij als de SP, met een duidelijk verhaal, hiervan profiteerd.
” Realisme” : De “politie” trainingsmissie is 1 en al een militaire missie. Er loopt daar niet 1 gewone politieman/vrouw rond! De zogenaamde “politie”-trainers zijn militairen van de KMAR! Het zijn welliswaar opsporingsambtenaren in de zin van de wet maar bovenal zijn het militairen! Die liepen ook al rond in Afghanistan toen het nog een “gevechtsmissie” was! Er is dus niks veranderd!
@1 nexus m.
Ik zou de naam veranderen in ‘GroenBlauw’.
Groen omdat de partij dol is op militaire operaties en blijkbaar van legergroen houdt.
Blauw omdat de partij een liberale koers vaart.
GroenLinks? Die partij was toch al in 2002 opgeheven, waarover men alleen Femke Halsema niet tijdig wist te informeren?
😀
Er staat een voor mij graverende fout in dit stuk.
Er staat een sociaal liberale stroming.
Dat moet zijn een A- sociale liberale stroming.
Groen Rechts maakt een grote fout.
Men kiest nu voor de neo-liberale weg.
Terwijl juist nu in deze tijd, duidelijk wordt dat de neo-liberale weg een doodlopende is.
GroenLinks in de peilingen, 2003-heden (data: Synovate)
“Zeven procent van de bevolking bezit de helft van al het vermogen in Nederland”
waar komen die statistieken vandaan? zou graag zien.
Door het “gedraai” van GL voldoen ze wel degelijk aan waar ze voor staan. Zet ze op een generator en je zult zien, dat zelfs zonder wind minstens 10.000 huishoudens van stroom kan worden voorzien.
Het is alleen zo dat ze niet kunnen opboksen tegen een Wilders die met gemak 20.000 gezinnen haalt.
3 % belastingverhoging hmm.
Welke belastingen?
IB Box 1
VPB
IB Box 3
Lekker kort door de bocht, maar misschien is complexe materie inderdaad niet meer uit te leggen naar de kiezer toe, en moet je het doen met soundbites. Immers wat is nu 3 % belastingverhoging, dat doet het best wel lekker bij de achterban.
@8
http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/86F022F2-02B6-44DE-B852-3521B4273548/0/2010k2v4p07art.pdf
Ik vind hier;
http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/86F022F2-02B6-44DE-B852-3521B4273548/0/2010k2v4p07art.pdf
…dat 10% van bevolking 58% van vermogen bezit. Kan dat 7% dan 50% bezit, maar waar zie je dar precies?
@12
moet het zo precies zijn? door de crisis is de verdeling veranderd
een hoop huiseigenaren staan sinds kort onder water nadat hun belangrijkste bezit een molensteen bleek te zijn
@13:
Als het uit de lucht gegrepen nummers zijn (guesstimates?), dan is dat natuurlijk kwalijk. Hier posten ze regelmatig over uit de lucht gegrepen nummers van ons achterlijke kabinet, dan ga je niet het zelfde doen en verwachten dat mensen die je opvoed dat niet te slikken niet om bronnen vragen, natuurlijk. 🙂
Vraag me gewoon af waar die 7% cijfer vandaan komt (kan zomaar dat ik er overheen lees?). Ik snap ook wel dat het absurde cijfers zijn waar wat aan gedaan moet worden en het dicht genoeg bij de waarheid ligt om serieus te nemen, maar gaat om principe. Ik wil overheid die via bewijs en redelijk argument hun beleid voert, niet op tendentieuze ideologie. Ik houd iedereen aan die standaard!
@14
bij mijn weten heeft ene Stapel niet bij het CBS gewerkt 🙂
procentje meer of minder hier of daar doet aan het grotere geheel niet af
@15
Het doet af aan het gewenste gebruik van harde data in publiek gesprek en de betrouwbaarheid van een publicatie die deze percentages naar hun speciefieke doel in hele percentages “afrond”. Niet aan het feit dat ongelijkheid van absurd niveau is.
Wederom, als een PVV-er het zou doen, dan zouden we hier op onze achterste poten staan dat hij de data misbruikt naar eigen voordeel. Onszelf als socialisten aan de zelfde standaard houden dat we anderen houden, etc.
@16
de verdeling van de welvaart valt hier nog mee, we hebben een redelijk welvarende middenklasse, in de meeste landen zijn de verschillen een stuk extremer
@Muffit: Google eens op “Geert Reuten” – dat is een hoofddocent economie aan de UvA die dit sinds enige tijd aan de man (m/v) brengt (t.w.: dat de 8% rijkste Nederlanders 49% van al het vermogen bezitten en dat het 18 miljard op zou leveren als je hen een belastingverhoging van 3% op zou leggen).
@18
die 8% zijn over het algemeen fiscaal wat beter onderlegd dan de overige 92%, die 18 miljard is zonder de correctiefactor voor ontwijken en ontduiken, voor je het weet krijgen we Belgische toestanden
http://gva.typepad.com/standpunt/2012/02/alleen-gekken-betalen-hier-hun-belastingen.html
@19: Vanwaar toch altijd die gretigheid om de moed bij voorbaat al in de schoenen te laten zakken?
@20
Omdat ik niet denk dat dit de manier is. Wellicht zal het eerste jaar er nog een redelijke opbrengst komen omdat het vermogen van de meeste belastingplichtigen redelijk inzichtelijk is, daarna is het hek van de dam. De fiscus heeft waarschijnlijk niet eens voldoende personeel om dergelijke arbeidsintensieve controles te doen. Laten we het vooral simpel en redelijk uniform houden op fiscaal gebied in heel Europa
@21: In het artikel staat nota bene dat alleen Rusland en China naar verhouding meer belastinginspecteurs hebben (dan België). Slechts de wil ontbreekt.
Weet je wat: we doen het eenmalig. En als er weer geld nodig is herhalen we hetzelfde procedé (Stand & Deliver). Ze zijn vast wel slim genoeg om ervoor te zorgen dat dat niet meer hoeft voor te komen – een win-win situatie.
@22
Onze volkvertegenwoordigers worden weliswaar gekozen maar een representatieve afspiegeling van de samenleving is het niet.
Voor dergelijke draconische fiscale ingrepen zul je geen meerderheid krijgen. Ze snijden liever niet in hun eigen vlees of dat van vrienden ehhhh vrindjes.
De politiek is een legitimerende poppenkast met eigen belangen en een eigen agenda