Vijftig jaar waarschuwen voor ecologische ramp en een zogenaamde generatiekwestie

Dit jaar is het vijftig jaar geleden dat Rachel Carson’s Silent spring verscheen, een vlammende waarschuwing van een oceanologe tegen de insecticiden en andere vergiften die ingezet worden tegen ongewenst leven.

In Amsterdam is het een behoorlijk stille lente tegenwoordig. De ooit overal aanwezige vogel, de huismus, is niet meer gewoon. Waar de vogel nog voorkomt is er altijd een troepje, dus dan lijkt het net of ze nog heel gewoon zijn, maar er zijn hele wijken waar de mus verdwenen is. En ja, “we” kunnen zedig doen of we het niet weten, maar jonge mussen worden met insecten gevoerd en insecten zijn er om dood te spuiten. Daar zijn er ook nogal wat minder van – vliegen cirkelend of hoeken slaand om de lamp? Wanneer hield dat op?

Jac. P. Thijsse schrijft dat vogelzang zo gewoon is dat je niet eens weet dat het dit is: luister, open je raam en je hoort zingen. Welnu, het is silent spring geworden in veel steden – wat vogelzang betreft. De Nederlandse vertaling had een dreigender titel: Dode lente.

Op de een of andere manier is ook het verzet tegen het dood en verderf verspreiden een technocratische kwestie geworden. Het begon al met het introduceren van het begrip “milieu”, dat naar zijn oorspronkelijke betekenis niets anders aanduidt dan de omgeving waarin een mens kan leven. Maar het heeft de bijklank gekregen van “vervuiling” waar men met technische aanpassingen iets aan kan doen – tot voor kort gingen “milieu” en “duurzame groei” hand in hand in het kakelvertoog dat ons om de oren wordt geslagen. “Milieu” is niet een vuurvlinder maar een glasbak en statiegeld op een plastic fles.

Deze technocratisering is ongeveer tien jaar na de publicatie van Silent spring ingezet. Het is veelzeggend dat wellicht de bekendste organisatie op dit gebied Milieudefensie heet, waarbij een ander ideologisch geladen begrip wordt gekoppeld aan datzelfde vage idee van afvalmanagement.

Rachel Carson is een meeslepend schrijfster over de natuur – een begrip dat in het algemeen geheel losgekoppeld wordt gezien van “milieu”. Dit was zij met haar boeken over de zee en dat was zij ook als schrijfster van Silent spring. Op de aan haar gewijde site vindt men een overzicht van het mooie dat zij geschreven heeft over het mooie dat ons mensen (nog) omringt.

Op zoek naar de Nederlandse vertalingen van haar zeetitels kwam ik het aan haar gewijde Nederlandse wikipedialemma tegen en dit is zoals zo vaak in Nederland in handen (gevallen) van de ontkenners. Silent spring heet er “een roman” en het valt allemaal reuze mee met het gif. Nu “milieu” is aangevuld met vertogen over “klimaat” is het nog gemakkelijker geworden voor de ideologen van de status quo om de zogeheten markteconomie te verdedigen (in “defensie” zijn zij nu eenmaal beter). Want van het weer (het verschil met “klimaat” doet er voor deze propagandisten niet toe) heeft iedereen verstand.

En zo komen we terecht bij weer eens een opinieonderzoek waarbij “milieu” een onderwerp is dat naar (kleine) generatie steeds minder interesse krijgt. Over dergelijk onderzoek ben ik nu eens sceptisch. Ik geloof er niets van dat de jongste generatie volwassenen vooral aan hun BV Ik werken en verder geen interesse hebben voor de vraag of het leven in het algemeen en hun eigen leven in het bijzonder een behoorlijke toekomst tegemoet gaat. Stel de vragen zoals ze gesteld moeten worden en u zult een ander antwoord krijgen – en laten we dat eigenlijk best vreselijke technocratenwoord “milieu” overboord zetten om het eventueel weer over te laten aan de biologen die in ecologie gespecialiseerd zijn.

Rachel Carson was zoals gezegd een meeslepend schrijfster, zij was niet de eerst die waarschuwde. De Canadese anarchist Murray Bookchin, zich voor de gelegenheid noemende Lewis Herber, was haar net voor met Our synthetic environment, ook vijftig jaar oud en u hoeft het niet in dodebomenvorm te lezen. [Wat zullen we eens voor afstotelijks voor computers bedenken? Dodekongolezenmachines?]

De Nederlandse chemicus Briejèr was adviseur voor Carson, zijn eigen boek over vervuiling, Zilveren sluiers, kwam er een beetje achteraan.

1 gedachte over “Vijftig jaar waarschuwen voor ecologische ramp en een zogenaamde generatiekwestie”

  1. Nou, bij ons op de binnenplaats hoor ik iedere morgen een behoorlijk fluitconcert. En dat is gewoon in Amsterdam.

Reacties zijn gesloten.