De Spinelli-groep is een redelijk invloedrijke club in Brussel. Toch is ze in Nederland weinig bekend, merkte ik een paar dagen geleden op. Wat is haar achtergrond? Kennis ervan geeft een inzicht in beweegredenen van de Europese integratie en fervente nationalisten leren hun tegenstander kennen.
Ventotene-manifest
Haar naamgever Altiero Spinelli is een interessante figuur. Zijn politieke loopbaan begon hij als 17-jarige in de Italiaanse communistische jeugdbeweging in de jaren twintig van de vorige eeuw. Hij bestreed Mussolini in een anti-fascistische groepering. Als gevolg daarvan werd hij in 1927 gevangen gezet. Hij bracht daarop tien jaar in diverse gevangenissen door en kreeg vervolgens nog zes jaar ïnternering op eilanden, eerst op Ponza en daarna op Ventotene. In 1937 tijdens zijn gevangenschap brak hij met de communistische partij vanwege de zuiveringen van Stalin. Mensen moeten gevrijwaard zijn van totalitaire tendenzen, vond hij. Zijn opvattingen werden daarna beïnvloed door federalistische politieke denkers. Op Ventotene schreef hij in samenwerking met Ernesto Rossi en Eugenio Colorni Per un’Europa libera e unita (Voor een vrij en verenigd Europa), het zogeheten Ventotene-manifest – op sigarettenpapier. Het document was voltooid in 1941.
In het Ventotene-manifest is de vrees voor nationalisme uiteengezet. Als na de oorlog iedere staat haar volledige nationale soevereiniteit terugkrijgt, zullen de belangentegenstellingen tussen landen en daarmee de kiemen voor een derde wereldoorlog blijven bestaan. Er moet daarom een verband tussen de Europese staten ontstaan waarbij ze zo nauw aan elkaar gelinkt zijn dat het onmogelijk is om opnieuw oorlog met elkaar te voeren.
Alras circuleerde het Ventotene-manifest onder de Italiaanse verzetstrijders en vervolgens kreeg het verspreiding bij het verzet in heel Europa. In 1944 kwamen leiders van verschillende verzetsgroepen in het geheim in Zwitserland bijeen. Het manifest speelde daar een belangrijke rol in de gedachtenvorming over het na-oorlogse Europa.
Krokodil-club
Na WO-II speelde Spinelli een vooraanstaande rol bij de Europese integratie. Zo was hij in de periode 1970-1976 Europees Commissaris voor industriepolitiek in de Europese Economische Gemeenschap. Van 1976 tot 1984 was hij europarlementariër. De ontwikkelingen in de Europese samenwerking hadden Spinelli teleurgesteld. De vorming van een federatie verliep stroef en zette soms stappen achteruit. Daarom richtte hij in 1980 de Krokodil-club op. Dat was een samenwerkingsverband van europarlementariërs met verschillende politieke achtergronden maar strevend naar meer Europese integratie. Bijna de helft van de leden van het Europees Parlement was binnen een jaar deelnemer. De Krokodillen stelden al in 1983 een ontwerpverdrag op om tot de vorming van een Europese Unie (EU) te komen. Hoewel een tekst met de intentie een EU te vormen in 1984 met overgrote meerderheid werd aangenomen in het Europees Parlement, staken de Europese regeringsleiders er destijds nog een stokje voor. Maar het speelde later een voorname rol bij de totstandkoming van de Europese Akte, waarbij de integratie van de Europese gemeenschap een fikse stap voorwaarts zette, en uiteindelijk bij de vorming van de EU middels het Verdrag van Maastricht in 1993.
De op het eerste gezicht aparte naam van de Krokodil-club had geen bloeddorstige bijbedoeling. Die was simpelweg genoemd naar het restaurant in Straatsburg waar de oprichting plaatsvond. Na de dood van Spinelli in 1986 ging ook de Krokodil-club ter ziele.
Spinelli-groep
Als een optie om de eurocrisis het hoofd te bieden is de club van Spinelli in 2010 nieuw leven ingeblazen. Guy Verhofstad (ALDE), Daniel Cohn-Bendit (Groenen), Sylvie Goulard (ALDE) en Isabelle Durant (Groenen) waren de initatiefnemers van de Spinelli-groep. Net zoals de Krokodil-club verenigt ze europarlementariërs die streven naar een meer federalistische EU. Naast de verzameling europarlementariërs kent de Spinelli-groep een stuurgroep waarin niet-parlementsleden participeren. Bekende leden daarin zijn oud-Europees Commissievoorzitter Jacques Delors en Nobelprijswinnaar economie Amartya Sen. Verhofstadt en Cohn-Bendit publiceerden in 2012 het manifest Voor Europa. Afgelopen week heeft de groep een nieuw ontwerpverdrag voor de EU gepresenteerd.
Nederlandse leden van de Spinelli-groep zijn: Marije Cornelissen (GL), Bas Eickhout (GL), Gerben-Jan Gerbrandy (D66), Jan Mulder (VVD), Ria Oomen-Ruijten (CDA) en Judith Sargentini (GL). Een pluriform gezelschap derhalve. Federalisme geeft dan ook geen maatschappijvisie maar stelt een wijze voor waarop het bestuur van een samenleving democratisch gestalte kan krijgen.
Een pluriform gezelschap???? Die lui zijn allemaal fervente aanhangers van de neo-liberale maatschappij en die kan per definitie niet democratisch zijn.
Pingback: Varoufakis in de voetsporen van Altiero Spinelli | Krapuul