Ooit was er de geneeskundige bedeling, voor wie niet kon (of mocht – er waren drempels) bijdragen aan ziekenfondsen. Die bedeling is lang doorgegaan, vanwege godsdienstige gemeenschappen (parochies, gemeenten) en ook vanwege de overheid op den duur. Voor het einde van de achttiende eeuw was medische zorg niet geformaliseerd – bijna alles wat aan “zorg geleverd” werd voordien zou nu voor kwakzalverij doorgaan. Toch werden mensen genezen, maar van hogerhand werd bepaald dat men er een academische studie voor gedaan moest hebben. Een zeer nabije familienaam voor mij is Dokter, de naam verwijst naar een boer in het noorden die het genezen van mensen er even bij deed. C.S. Lewis schrijft ergens: stel u een operatie voor in de tijd dat er nog geen chloroform was uitgevonden. Toen ik het las barstte ik spontaan in snikken uit.
Goed, dit bij voorbaat terzijde, het gaat om de kosten die medische zorg voor lijdenden met zich meebracht. Waarvoor men dus via een fonds verzekerd kon zijn, en die fondsen konden uit allerlei kringen voortkomen. Het streven was hoe dan ook dat medische zorg voor iedereen beschikbaar was, niet in gelijke mate, maar in ieder geval beschikbaar. Gaandeweg slonk het aantal mensen dat “van de bedeling” behandeld werd – het kan nog steeds overigens, al doet de Overheid er alles aan zoveel mogelijk mensen daar van uit te sluiten.
Het is een illustratie van de ellende van het Nederlandse “sociale” beleid dat de Duitse bezetters (!) de verplichte ziekenfondsverzekering hebben ingevoerd voor loonafhankelijken tot een bepaalde inkomensgrens. Een maatregel die gehandhaafd is tot ruim zestig jaar later, niet eens meteen gegoten in Nederlandse wetgeving. Het valt niet te zeggen of het afschaffen van het ziekenfonds en deze regeling daarbij ideologisch verdedigd werd met verwijzing naar de achtergrond van deze wetgeving – ik vrees van wel. Dit doet het altijd beter dan zeggen waar het op staat: er moet lekker veel geld verdiend worden door luitjes die vaak vanuit de politiek de zorgverzekeringswereld in geparachuteerd worden. Tot onvoorstelbare nonvaleurs als Frank de Grave en Loek Hermans toe. Geld dat aan medische zorg besteed zou moeten worden. In plaats daarvan stellen bij voorbaat corrupt te noemen politici een extra subsidieregeling voor de verzekeringsmaatschappijen vast (je kunt het ook ziekenbelasting noemen) in de vorm van het “eigen risico”. Wie de hegemonie van de lekkerveelverdieners wil doorbreken krijgt het moeilijk. En wie pleit voor een nationale gezondheidszorg zoals die in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk functioneert krijgt de hele politiek-ideologische stroom tegen zich in. Met de moed der wanhoop wellicht dit manifest:
Zorg voor en van iedereen
Goede en toegankelijke zorg is onmisbaar voor iedere beschaafde samenleving. De gezondheid van de bevolking hoort centraal te staan, niet ‘de marktwerking’.
Afgelopen 20 jaar verschoof de zeggenschap over de zorg van het publiek en de zorgverleners naar de commerciële verzekeraars. Zij bepalen meer en meer wie welke zorg krijgt, en waar. Het idee was dat concurrentie tussen verzekeraars de zorg goedkoper zou maken. De werkelijkheid is dat de bureaucratie en de verspilling explosief zijn gegroeid. Het publiek zou steeds meer te kiezen krijgen, maar dat blijkt alleen te gelden voor wie meer kan betalen. De rest krijgt juist steeds minder keuzevrijheid. Ondertussen zijn zorgverleners veel te veel tijd kwijt aan het afleggen van verantwoording, want verzekeraars en politiek vertrouwen hen niet.
Vechtmarkt
De zorg is een ware vechtmarkt geworden. Verzekeraars besteden jaarlijks alleen al 500 miljoen euro zorggeld aan reclame en marketing. Er zijn sinds de vercommercialisering ruim honderden miljoenen verspild aan het overstapcircus waar verreweg de meeste mensen helemaal geen gebruik van maken.
Boete op ziek zijn
Tegelijkertijd vangen we de zorgkosten steeds minder vaak samen op. Steeds vaker wordt gezegd: u betaalt het zelf maar. Wie de pech heeft om ziek te worden, betaalt 385 euro meer dan gezonde mensen, via het eigen risico. Dit bedrag is de afgelopen jaren verdubbeld. Dat is oneerlijk, en leidt er toe dat steeds meer mensen afzien van noodzakelijke zorg, omdat ze die niet kunnen betalen. Huisartsen luiden hierover al jaren de noodklok, maar het eigen risico blijft maar stijgen.
Zorg voor en van iedereen
Met de vercommercialisering van de zorg is een verkeerde weg ingeslagen. Het is tijd om een nieuwe richting te kiezen.
Een Nationaal ZorgFonds
Ten dienste van de bevolking en zorgverleners, zonder commerciële belangen. Premiegeld gaat naar zorg en één organisatie, en niet naar marketing, winstuitkeringen en de bureaucratie van -tig verzekeraars.
Eigen risico afschaffen
Een boete op ziek zijn is oneerlijk. Bovendien weerhoudt het mensen om tijdig zorg te vragen, zodat problemen verergeren en behandeling uiteindelijk juist meer kost. We schaffen het eigen risico daarom af.
De zorg moet voor en van iedereen zijn. Van de bevolking en de zorgverleners. Daarom deze nieuwe richting.
Maar alle succes toegewenst aan het Nationaal Zorgfonds.
En meer over het Nationaal Zorgfonds in de Joint Politics, 21 juli 2016, 18-20 uur, SALTO StadsFM Amsterdam.
