De Schotse anarchist Stuart Christie, de (her)oprichter van het Anarchist Black Cross, is eergisteren op 74-jarige leeftijd overleden aan de gevolgen van longkanker. Buiten anarchistische kringen was Christie vooral bekend wegens een – helaas mislukte – poging de Spaanse dictator Franco op te blazen.
Christie werd geboren in Glasgow, maar groeide op in Blantyre. Zelf schreef hij zijn politieke ontwikkeling als anarchist toe aan zijn grootmoeder, die hem inprentte dat hij te allen tijde naar zijn geweten diende te luisteren. Het eerste deel van Stuart’s autobiografie draagt dan ook de titel “My granny made me an anarchist”.
In 1963 vertrok Christie naar Londen, waar hij in aanraking kwam met Defensa Interior, een clandestiene organisatie van jonge, Spaanse anarchisten. Britse anarchisten waren destijds een vredelievend stel – vaak zelfs uitgesproken pacifistisch – en meer geneigd tot eindeloze theoretische debatten dan actie. Christie wilde de woorden in daden omzetten, waarmee hij bij de Spanjaarden aan het juiste adres bleek te zijn.
In 1964 werd Christie in Spanje gearresteerd. Hij was in het bezit van explosieven die Defensa Interior wilde gebruiken bij een aanslag op Franco. Naar later zou blijken was de organisatie geïnfiltreerd door Franco’s geheime dienst en liep Christie met open ogen in een val.
Door zijn Britse nationaliteit ontkwam Stuart aan de doodstraf. Hij werd veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf, maar werd al in 1967 vrijgelaten omdat zijn gevangenschap de aandacht blééf vestigen op Franco’s dictatuur. Uiteindelijk kwam het regime tot de conclusie dat deze high profile gevangene minder kwaad kon in Londen dan in een Spaanse gevangenis.
In de gevangenis sloot Christie vriendschap met een aantal Spaanse anarchisten, die hij na zijn vrijlating niet in de steek wilde laten. Dat voornemen leidde tot de heroprichting van de Anarchist Black Cross, een hulporganisatie die politieke gevangen juridische en materiële bijstand verleent.
Christie was na zijn avonturen in Spanje de met afstand bekendste Britse anarchist. Uiteraard leverde hem dat de nodige aandacht op van de binnenlandse veiligheidsdienst die hem ervan beschuldigde lid te zijn van de First of May Group en de Angry Brigade, een radicaal-linkse organisatie die tussen 1970 en 1972 een aantal bomaanslagen pleegde (waarbij overigens geen slachtoffers vielen). Een rechtszaak tegen (vermeende) leden van de Angry Brigade leidde in 1972 tot vrijspraak voor Christie.
De niet snel geïntimideerde Christie bleef actief in het anarchistische circuit. Hij richtte Cienfuego Press op, schreef The Investigative Researcher’s Handbook en publiceerde
We, the anarchists! A study of the Iberian Anarchist Federation (FAI) 1927-1937,
een lijvige geschiedenis van de FAI.
Vorig jaar overleed Christie’s (bijna levenslange) partner Brenda Earl. Zelf overleed hij volgens vrienden vreedzaam in aanwezigheid van zijn dochter Branwen, luisterend naar ‘Pennies from Heaven”, Brenda’s favoriete song.
Veel werk van Christie vind je in de Kate Sharpley Library en bij Libcom. The Investigative Researcher’s Handbook is te bestellen bij Amazon.
Ook een bezoek aan Christie Books is uiteraard zeer de moeite waard.
Uitgelichte afbeelding: By Tirin – also known as Takver – www.takver.com – Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4997382
