Protest in Polen, alweer?

Jazeker, al is het eigenlijk eerder nog steeds, aangezien de aanval die PiS heeft ingezet op de Poolse rechtsstaat onverminderd voortduurt. De wet die de Poolse gerechtelijke macht onder controle van de regering brengt is inmiddels goedgekeurd door de Poolse senaat, en de enige hoop voor het behoud van onafhankelijke rechters – al is dat met een minister van justitie die ook procureur generaal is nogal relatief te noemen – ligt nu bij een veto door president Andrzej Duda.

Vandaar dat de afgelopen week elke dag tienduizenden mensen de straten en pleinen van meer dan 80 Poolse steden deden volstromen. Poolse en Europese vlaggen (en een grote hoeveelheid neoliberale (PO en .nowoczesna) partij vlaggen, omdat een linkse oppositie jammer genoeg vrijwel geheel ontbreekt) en borden met het verzoek aan de president om de democratie te redden worden aangevuld met duizenden lichtjes, die de hoop op een toekomst in vrijheid symboliseren.

Zelfs het presidentiële buitenverblijf in Hel, waar de president zijn zomervakantie viert zag een protestactie, waar dertig mensen zich voor het hek verzamelden en in kaarslicht de woorden 3xVeto uitspelden.

Aanhangers van PiS doen er intussen alles aan om de protesten weg te zetten als marginaal verschijnsel, en maken de demonstranten uit voor oud-communisten, familieleden van sovjetspionnen en militialeden. Hoe langer de protesten echter voortduren, hoe moeilijker het voor hen wordt om deze lezing geloofwaardig te maken.

Jarosław Kaczyński, intussen, is volstrekt van het padje geraakt. De voorzitter van PiS, en de facto leider van Polen, lijkt er vanuit te gaan dat de crash van het Poolse regeringstoestel in Smolensk, waarbij zijn broer om het leven kwam, een aanslag was die werd beraamd door zijn politieke tegenstanders van het Platform Obywatelstwa.

Donald Tusk, in zijn functie als president van de Europese Unie heeft toenadering gezocht tot de Poolse regering, om te pogen in overleg te treden. Hierop is vanuit het PiS-kamp niet gereageerd. Ook op vermaningen vanuit de VS en van de Europese Commissie weigert men in te gaan.

Al met al ziet het er naar uit dat de komende weken een spannende tijd zullen worden voor Polen die geen terugkeer naar een systeem van justitiële willekeur wensen.

Het is te hopen dat het momentum van de huidige protesten kan worden behouden: de eerdere overwinning in het gevecht tegen de abortuswet van PiS heeft in ieder geval mooi laten zien dat Polen nog altijd erg goed zijn in massaprotesten.