Niet de nazi’s, maar de Duits-Joodse ingenieur Josef Ganz (1898-1967) bedacht de oerkever. Dat blijkt uit een nieuw boek van Nederlandse autokenner en ontwerper Paul Schilperoord, ‘De zoektocht naar Josef Ganz’.
In februari 1933 vond in Berlijn een grote autotentoonstelling plaats, juist na de aanstelling van Hitler als rijkskanselier, zo schrijft Schilperoord. De nazidictator was net aan de macht, bezocht als groot autoliefhebber de beurs en trof daar een opvallend kleine auto tussen de overwegend grote, luxe wagens.
Hitler vond deze kleine ‘Standard Superior’ interessant als mogelijke ‘auto voor het volk’ en liet zich op de beurs zelfs fotograferen met ontwerper Ganz. Het boek van Schilperoord prikt de nazimythe door, dat de nazi’s deze auto bedachten.
Op 4 februari zendt NPO1 de documentaire uit ‘How I lost my Beetle’ op NPO1, gebaseerd op dit boek. Ganz was een vernieuwende ingenieur die zich had gespecialiseerd in kleine auto’s. Al snel stalen de nazi’s echter zijn ontwerp en maakten Ganz het leven onmogelijk. De nazi’s noemden het wagentje ‘Kraft durch Freude’- ‘kracht door vreugde’. Het merk ‘Volkswagen’ is van na de oorlog. Ganz ontvluchtte Duitsland en de nazi’s – die vanwege zijn Joodse afkomst van hem af wilden – al in 1934.
Vijf jaar terug publiceerde Schilperoord al ‘Het geheim van Hitlers Volkswagen’. Dat opzienbarende boek onthulde hoe de nazi’s Ganz’ ontwerp hadden ingepikt, en Ferdinand Porsche hadden belast met de productie. Deze kwam overigens tijdens het nazibewind niet verder dan een prototype.
Schilperoord rekent met zijn tweede boek duidelijk af met twijfels omtrent het oerontwerp van de kever.
Het is opvallend dat zelfs onder professionele ontwerpers en historici nog het idee leeft, dat de nazi’s de VW hebben bedacht. Zelfs op een gespecialiseerde expositie over nazi-ontwerpen in Den Bosch pronkt de kever als eerste ‘nazi’-object bij de ingang.
Dit tweede boek van Schilperoord maakt tevens duidelijk, dat het de nazi’s vergaand gelukt is om via hun propaganda de geschiedenis flink te verdraaien.
Als auteur van ‘De onbekende oorlog – mythes en misverstanden’ vind ik de bewijzen van Schilperoord degelijk. Dat komt ook doordat Schilperoord ook onderzoek deed onder bekenden van Ganz in Australië, waar de ontwerper na de oorlog leefde.
Er zijn meer mythes over de nazi’s onder het publiek. Zo menen veel mensen dat de Wehrmacht – het reguliere nazileger – nauwelijks oorlogsmisdaden of massamoorden heeft gepleegd. Maar juist dit leger heeft meer Europese burgers vermoord dan de SS.
Ook geloven veel mensen dat het Nederlandse leger in mei 1940 nauwelijks iets bereikte, terwijl de Nederlandse luchtmacht plus luchtafweer op één dag, 10 mei 1940, ruim 500 nazivliegtuigen uitschakelden.
In Nederland lukte het importeur Ben Pon uit Amersfoort – één van VW’s meest trouwe partners – om de nazibemoeienis met de VW-kever op de achtergrond te dringen. De kever werd vanaf 1955 tot 1963 de bestverkochte auto van Nederland.
