Het militaire bewind in Myanmar doet een serieuze poging om de revolutie die daar al enige weken woedt, aan flarden te schieten. Politie schiet allang niet meer ‘alleen’ met waterkanon en traangas. Het dodental loopt snel op. ‘Ordetroepen in Myanmar hebben bij protesten tegen de staatsgreep van het leger zeker zeven demonstranten doodgeschoten’, schreef de NOS met verwijzing naar persbureau Reuters als bron.(1) Aljazeera sprak van ‘minstens zes mensen’ die door de politie zouden zijn omgebracht.(2) De BBC meldt intussen echter al 18 dodelijke slachtoffers van de politieterreur.(3). We mogen aannemen dat het aantal dodelijke slachtoffers verder zal stijgen.
Ook het aantal arrestanten groeit nu snel. Op 26 februari stond de teller bij de Assistence Organisation for Political Prisoners, een organisatie die politieke gevangenen ondersteunt, op zeker 748 mensen die opgepakt waren sinds 1 februari, de dag dat het leger haar staatsgreep pleegde.(4) Volgens de Assistence Organisation for Political Prisoners was het aantal mensen dat ‘gearresteerd, aangeklaagd of veroordeeld zijn sinds de staatsgreep van 1 februari’, gisteren al 854. ‘De groep wees er echter op dat er op zaterdag “honderden mensen” gearresteerd waren in Yangon en andere plaatsen.’ Het gaat dus hard. ‘Volgens de door de staat gestuurde MRTV televisie werden er tijdens de protesten van zaterdag 470 mensen gearresteerd’.(6) Zaterdag, dat was dus gisteren. Vandaag spreekt de NOS met verwijzing naar persbureau AP van ‘ “massa-arrestaties”, waarbij traangas en waterkanonnen werden ingezet.’ Op Twitter circuleert beeldmateriaal van grof politiegeweld.
Dit is een stevige escalatie van onderdrukking. Opvallend is de relatief lange aanloop hierheen. De staatsgreep vond op 1 februari plaats, en een viertal weken later staat het totale aantal opgepakte mensen iets boven de duizend. Vergelijken we dat met Belarus in augustus, toen duizenden mensen in opstand kwamen toen president Loekasjenko zichzelf een frauduleuze overwinning liet toespelen. Binnen een week had een immense politiemacht enorme aantallen mensen opgepakt. ‘Ordetroepen treden al dagenlang keihard op tegen demonstranten en arresteerden zo’n 6000 mensen’.(8) Dat was op 13 augustus, de vijfde dag na die verkiezingen en het begin van de protestgolf tegen de fraude.
Belarus telt nog geen vijfde van het inwonertal van Myanmar, maar het aantal arrestanten bedroeg al binnen enkele dagen het zesvoudige van het aantal opgepakte mensen in Myanmar na een maand. Het klopt dat de protesten in Belarus vanaf de eerste dag omvangrijk waren. In Myanmar duurde het een week voordat we van massademonstraties konden spreken. Maar ook na die week liep het aantal arrestanten niet heel snel op. 50 mensen oppakken op een dag dat er 500 demonstreren is redelijk angstaanjagend. Vijftig mensen oppakken op een dag dat er 50.000 of 500.000 mensen de straat op zijn, is een stuk minder afschrikwekkend. En op dat soort aantallen demonstranten gaat het, vrijwel dag in dag uit, intussen al weken lang.
Je krijgt de indruk dat de generaals in Myanmar echt enkele weken hebben gedacht dat dreigen, selectieve arrestaties en ad hoc, nog betrekkelijk incidenteel geweld door veiligheidstroepen, voldoende zouden zijn om de bevolking zo af te schrikken dat ze de protesten zouden staken. In plaats daarvan staken mensen niet hun protest. Integendeel, velen van hen staken uit protest! Als de machthebbers echt gedacht hebben dat beperkte repressie plus dreigementen – machtsuitoefening via bluf, als het ware – afdoende machtsmiddel vormden, dan was dit een enorme miscalculatie van de generaals. Een misrekening die ze nu ‘goed’ denken te maken door op flinke schaal met scherp op demonstranten te laten schieten. Dat het bewind de repressie nu systematisch aan het opvoeren is, is feitelijk een erkenning van de kracht van de opstand. Het regime voelt zich kennelijk ruimschoots voldoende getergd en bedreigd, en is het zat aan het worden.
Hoe effectief die onderdrukking zal zijn is op dit moment nog moeilijk te zeggen. Het verzet vanuit de vrijheidslievende bevolking is heftig, vindingrijk en zeer wijd verbreid. Dat het bewind met scherp laat schieten en naast politie ook militairen de straat op stuurt, wijst er op dat de politie in de problemen raakt. Dat de politie mensen doodschiet, wijst er op dat andere onderdrukkingsmiddelen niet toereikend zijn voor herstel van Rust en Orde. ‘Agenten begonnen onder meer te schieten in Rangoon, de grootste stad van het land’, schrijft Nu.nl, dat van Rangoon trouwens nog even het intussen gangbare Yangon moet maken. ‘Daar lukte het niet om betogers met traangas en waarschuwingsschoten te verdrijven. De politie krijgt in de stad versterking van het leger.’ (9) Dat demonstranten zich niet zomaar laten verslaan en ontmoedigen, blijkt uit details. Demonstranten waren voorbereid op repressie: ‘Veel van degenen die de straat op gingen droegen gasmaskers, helmen en stofbrillen ter bescherming, na een toenemend gewelddadige reactie van de politie op zaterdag toen traangas en rubberkogels werden gebruikt om menigten te verspreiden.’(10) Mensen wierpen ook wegblokkades, een soort barricades op, om de opmars van veiligheidstroepen tegen te werken.
Dit ziet er niet uit als een opstand die zich gewonnen geeft na twee dagen dodelijk staatsgeweld. Dat geldt temeer omdat de opstand veel meer is dan een aaneenschakeling van straatprotest. Er zijn tegelijk omvangrijke stakingsacties tegen het militaire bewind gaande. De straten kunnen de machthebbers leeg krijgen door met scherp te laten schieten, al is ook dat riskant: wat nu als soldaten daar genoeg van krijgen en de geweren op hun officieren beginnen te richten. Maar zelfs al schiet de staat de straten leeg, daarmee hebben ze nog niet al die stakende ambtenaren, mijnwerkers, spoorwegarbeiders , docenten en anderen weer aan het werk. Er zijn zelfs politieagenten die hun werk hebben neergelegd. Helaas nog niet genoeg om de repressie ernstig te ontregelen, maar toch.
Jazeker, de revolutie in Myanmar loopt ernstig gevaar. Maar verslagen is die revolutie geenszins.
Noten:
1 ‘Bloedige protestdag in Myanmar, legerleiding treedt harder op’, NOS, 28 februari 2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/2/28/one-reported-dead-many-hurt-as-myanmar-police-fire-at-protesters
2 ‘Several killed in bloodiest day of Myabnmar anti-coup protests’, Aljazeera, 28 februari 2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/2/28/one-reported-dead-many-hurt-as-myanmar-police-fire-at-protesters
3 ‘Myanmar coup: Deadliest day of protests as police open fire’, BBC, 28 februari 2021, https://www.bbc.com/news/world-asia-56228357
4 ‘Myanmar poll results invalidated as shots fired in Yangon’, Aljazeera, 26 februari 2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/2/26/uk-imposes-new-sanctions-on-myanmar-generals-over-february-1-coup
5 Helen Regen & Reuters, ‘Myanmar police shoot dead seven protesters in bloodiest day since the coup’, CNN, 28 februari 2021, https://edition.cnn.com/2021/02/27/asia/myanmar-un-ambassador-fired-intl-hnk/index.html
6 Verslaggever in Yangi on &Rebecca Ratcliffe, ‘Myanmar: four reported dead as police fire on pro-democracy protesters’, The Guardian, 28 februari 2021, https://www.theguardian.com/world/2021/feb/28/myanmar-protesters-clash-police-grenades-democracy-junta-fires-outspoken-un-envoy
7 ‘Bloedige protestdag in Myanmar, legerleiding treedt harder op’, NOS, 28 februari 2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/2/28/one-reported-dead-many-hurt-as-myanmar-police-fire-at-protesters
8 ‘Weer duizenden mensen de straat op in Wit-Rusland’, NOS, 13 augustus 2020, https://nos.nl/artikel/2343881-weer-duizenden-mensen-de-straat-op-in-wit-rusland.html
9 ‘Zeker achttien doden op dodelijkste protestdag in Myanmar sinds de staatsgreep’, Nu.nl, 28 februari 2021, https://www.nu.nl/buitenland/6119092/zeker-achttien-doden-op-dodelijkste-protestdag-in-myanmar-sinds-staatsgreep.html
10 Verslaggever in Yangi on &Rebecca Ratcliffe, ‘Myanmar: four reported dead as police fire on pro-democracy protesters’, The Guardian, 28 februari 2021, https://www.theguardian.com/world/2021/feb/28/myanmar-protesters-clash-police-grenades-democracy-junta-fires-outspoken-un-envoy
Ook verschenen bij PeterStormt
