Ik zal er geen traan om laten. Hosni Mubarak, die president van Egypte was in de tijd dat ik daar correspondent was voor de Volkskrant en een aantal omroepen, is dinsdag overleden. Hij was president van 1981 tot hij smadelijk werd afgezet tijdens de ”revolutie” van 25 januari 2011. De Arabische Lente, zogezegd. Mubarak zat na zijn afzetting een aantal jaren gevangen, maar werd twee jaar geleden ontslagen van rechtsvervolging. Hij is 91 geworden. De oud-president is woensdag temidden van enkele tientallen mensen met militaire eer begraven. Egypte heeft drie dagen officiële rouw afgekondigd.Teveel eer voor deze president.
Mubarak was van huis uit piloot bij de Egyptische luchtmacht. Hij bestuurde Iljoesjins die bombardementsvluchten uitvoerden in Jemen, in de oorlog daar van de jaren zestig en speelde een rol in de Oktober-oorlog van 1973. Later werd hij door Anwar Sadat, zijn voorganger, uitgekozen als vice-president. Hij kwam aan de macht toen Sadat in 1981 werd vermoord tijdens een militaire parade.
Daarna was hij 30 jaar lang een alles behalve opvallende president. Hij liet geen grote projecten na (alhoewel zijn vrouw de bouw van de Bibliotheek van Alexandrië voor haar rekening nam, een uiterst waardevolle aanwinst). Maar zelf voerde hij geen hervormingen door en verrichtte hij geen grootse daden.
Hij had ook helemaal geen visie. Hij hield zijn vriend Saddam Hussein, de president van Irak, de hand boven het hoofd toen deze eind jaren ’80, na het einde van de oorlog van Irak tegen Iran, de Egyptische landarbeiders op de meest schandalige en hardhandige hardhandige wijze het land uitjoeg. Ze waren toen ineens niet meer nodig, omdat het leger demobiliseerde en er dus duizenden Iraki’s aan werk geholpen moesten worden. Honderden Egyptenaren arriveerden vervolgens in doodskisten vanuit Bagdad op de luchthaven van Cairo. Mubarak zei niets. Pas toen Saddam Kuweit bezette drong er het één en ander tot hem door.
Mubarak was een despoot, maar één van het milde soort. Wèl verrijkte hij zichzelf en zijn familie, in samenwerking met zijn twee zonen. Ook was hij eindverantwoordelijk man voor de honderden doden en gewonden die vielen tijdens de protesten van 2011. Uiteindelijk sneefde hij door de werkelijk allermassaalste betogingen die Egypte ooit beleefde, al moet gezegd dat het feit dat het leger zich tegen hem keerde omdat hij plannen had om zich te laten opvolgen door zijn zoon, daarbij een rol heeft gespeeld.
De betogingen waren er misschien niet eens zozeer erop gericht Mubarak kwijt te raken, als wel om eindelijk democratie en sociale rechtvaardigheid in te voeren. Mubarak was vooral een symbool. Maar democratie en sociale rechtvaardigheid heeft de opstand jammer genoeg niet gebracht. Het huidige Egyptische regime is helaas vele malen onrechtvaardiger dan dat van Mubarak.
– Eerder verschenen bij Abu Pessoptimist.
