Amnesty International vertoont twee op academisch niveau in wijsbegeerte verdiepten*) over de mogelijkheid zich te schamen voor waar men niet verantwoordelijk voor is. Met name het Nederlandse “vreemdelingenbeleid”. [pdf]
Paul van Tongeren, hoogleraar wijsgerige ethiek in Nijmegen en Leuven:
“Natuurlijk kan dat. Ik heb zelf ook herhaaldelijk schaamte gevoeld voor mijn land, als ik van buitenlandse studenten of collega’s die hier naartoe wilden komen, hoorde hoe ze werden bejegend.
“Met vluchtelingen heb ik persoonlijk niet te maken gehad, maar wel met academische bezoekers, die, wanneer ze uit landen komen waar ook de ‘ongewenste vreemdelingen’ vandaan komen, op onbehoorlijke wijze worden afgeschrikt en tegengewerkt in hun pogingen om hun collega’s in Nederland te bezoeken. Studenten en collega’s moeten bewijzen dat ze voldoende geld op hun rekening hebben om de kosten van eventuele gedwongen uitzetting uit Nederland te kunnen betalen, als het zover zou komen. Dat vind ik beschamend.”
Zo sprak ik in het grenshospitium, zoals het “vreemdelingendetentiecentrum” toen nog heette, een groepje Kameroenese medici die er niet op bedacht waren dat zij niet zomaar via Nederland naar Kiev konden vliegen en dus van het vliegveld geplukt waren en opgesloten. Ja, ze wilden graag terug naar Kameroen, hun congres was allang voorbij en dat hadden ze gemist. Maar ze zullen toch geboeid en eventueel met een muilkorf om onder begeleiding van twee marechaussees per mens teruggevoerd moeten zijn.
Ik kon mijn leedwezen uitspreken.
En ja, je schaamt je er voor dat je je nationaliteit deelt met degenen die dit organiseren. Medeverantwoordelijk kon ik mij niet voelen, hoewel – op grond daarvan bezocht ik hen nu juist.
“Als ik me niet zou identificeren als Nederlander, zou ik me aan het Nederlandse beleid niet anders ergeren dan aan dat van enig ander land. Schaamte impliceert identificatie. Maar tegelijk zegt degene die zich schaamt dat hij wil dat die politieke gemeenschap anders is: beter, moreler, menselijker.
Zegt Paul van Tongeren, dan hoef ik het niet te doen.
*) Dagblad Trouw spreekt van “filosofen”, maar dat is toch echt iets anders. Een filosoof hoeft niet aan de academie verbonden te zijn en omgekeerd. Een al dan niet moedwillig aangewakkerd misverstand.
De medaille heeft nog een andere kant. In de jaren ’90 van de vorige eeuw, werkte ik in Duivendrecht bij een zekere cash-and-carry, ooit in de hens gezet vanwege Zuid-Afrika. U weet wel. Daar werkte bij mij in het magazijn een paar toegelaten vluchtelingen. Een chirurg, een gynaecoloog. En dat in tijden dat er een artsentekort heerste. Daar heb ik me toen ook plaatsvervangend geschaamd.
Overigens, na de asterisk, dacht je echt dat het Vaderlandsche Journaille het verschil weet?
# 1 het neerlands onderwys is het beste ter wereld?
wanneer academici uit verre landen ff de vaderlandsche examens doen zullen ze eventueel als arts, ingenieur etc. erkend kunnen worden.
overigens is het in de meeste landen zo dat je wel zelf je broek moet op kunnen houden voor je toestemming tot bewoning krygt
@2 Die twee hielden dus duidelijk zelf de broek hoog, door ook werk aan te nemen waarvoor ze duidelijk overgekwalificeerd waren.
Mijn punt is, dat ze niet eens de gelegenheid kregen om, via het inderdaad goede Nederlandse onderwijs, bijgespijkerd te worden wat betreft hun medische kennis en hier op hun eigen vakgebied aan de slag konden. En dat in tijden van een schreeuwend artsentekort. Omdat ze vluchtelingen waren? Omdat ze zwart waren?