Als COP27 zondag begint en de meer dan 100 staatshoofden, regeringsleiders, hun gevolg, de journalisten en de toehoorders allemaal zijn ondergebracht in Sharm el-Sheikh, hoopt het Egypte van Abdel-Fattah el-Sissi een flinke pr-slag te gaan slaan. Honderden camera’s volgen ieders bewegingen, zelfs de taxi’s zijn uitgerust met camera’s. Sharm el-Sheikh is al weken gezuiverd van ”ongewenste elementen” (lees: van iedereen van wie ook maar een spoortje van kritiek verwacht kon worden). Een streng vergunningenbeleid heeft alleen gunstig gezinde Egyptenaren doorgelaten, en dat nadat alle NGO’s die zich bezighielden met milieu het werken al een paar jaar zo goed als onmogelijk was gemaakt (net als alle andere NGO’s overigens). Toch is er ook een mogelijkheid opengelaten om te demonstreren. De buitenlanders (het moeten haast wel buitenlanders zijn die er gebruik van willen maken) moeten 36 uur van tevoren het onderwerp en de duur van hun demonstratie aangeven. Ze mogen alleen demonstreren onder kantoortijd en op een plek vlak bij de snelweg waar iedereen Sharm el-Sheikh binnenkomt, ver van het conferentiegedeelte.
Daar moet bij worden verteld dat alleen al het feit dat Sharm el-Sheikh, een woestijnstadje honderden kilometers van Cairo dat geleidelijk is uitgegroeid tot een mega-resort, tot plaats van samenkomst is bestempeld al garandeert dat de conferentie zich afspeelt ver van Egypte. Het is duidelijk, el-Sissi laat niets aan het toeval over. Het moet en zal een Egyptisch succes worden.
Wie zich een beetje heeft verdiept in Egyptes staat van dienst op het gebied van milieu en klimaat begrijpt al snel waarom. Die staat van dienst is namelijk erbarmelijk. El-Sissi heeft zich nooit een sterke voorstander van klimaatbeleid getoond en Egypte is dan ook pas een jaar voor de de conferentie, in november 2021, met een eerste nota gekomen over de te volgen politiek tot 2050. De nota is overigens alleen gedeeltelijk bekendgemaakt. Egypte is ook pas in juli 2022 met een doelstelling gekomen omtrent de uitstoot van CO2, maar het duidelijk dat die tot 2030 in ieder geval met 50% zal toenemen. Het land zet namelijk hoog in op het uitbreiden van de productie (en op het vloeibaar maken van) aardgas. Het is de tweede producent van aardgas in Afrika. Het is waarschijnlijk dat Sisi mikt op geld van rijkere landen om zijn politiek eventueel om te gaan buigen. Mocht dat geld er ooit komen, dan is het nog een forse toer om een andere politiek in daden om te zetten, want het land heeft helemaal geen orgaan om zo’n politiek af te dwingen of te volgen. Een andere geduchte hinderpaal is de militaire industrie die gigantische afmetingen heeft aangenomen -van cementfabrieken tot wegenbouw en van waterbottelaars tot steengroeven. En militairen laten zich niet zo gemakkelijk in een bepaalde richting dwingen.
Afgezien daarvan voert Egypte zonder meer een wonderlijk beleid,waarbij bijvoorbeeld in de afgelopen tijd ineens tientallen woonboten – sommige tientallen jaren oud – werden weggesleept en gesloopt om plaats te maken voor een kilometers lange betonnen boulevard langs de Nijl. Daarvoor moesten ook heel veel bomen wijken. Hetzelfde gebeurde voor de uitbreiding van wegen, zowel in Cairo als in Alexandrië. Hele stroken groen zijn de afgelopen maanden geofferd. En dan hebben we het nog niet gehad over de krankzinnige situatie van de vuilophaaldiensten of het feit dat de industrie nog steeds grotendeels afvalwater loost op de Nijl…
Maar er is eigenlijk nog een grotere misstand die Egypte met deze conferentie in Sharm el-Sheikh graag onzichtbaar wil maken,. Er wordt duidelijk gemikt op ”climate washing”, de reputatie moet gewit worden via deze conferentie. Die repuatie is de mensenrechtensituatie. Er is op dit ogenblik nog al wat te doen om de situatie van Qatar, maar Egypte doet daar zeker niet voor onder. Sissi is in 2013 aan de macht gekomen met een voor Egypte ongekende moordpartij waarbij tenminste 1.000 mensen die een sit-in hielden op de kruising van Rabi’a a-Adawiya werden afgeslacht. Sindsdien is het niet veel beter geworden. Sissi heeft duizenden laten oppakken van wie velen jarenlang gevangen zaten of misschien nog wel zitten, zonder ooit te zijn voorgeleid. Aanvankelijk ging het vooral om Moslim Broeders maar al snel was een verkeerd woord voldoende om iemand voor jaren te laten verdwijnen. Er zijn de laatste jaren flink wat gevangeniscomplexen bijgebouwd. Een bekend voorbeeld is Alaa Abdel Fatah, die negen jaar geleden werd opgepakt voor het houden van een demonstratie zonder vergunning, die opnieuw werd veroordeeld en ten einde raad eerder dit jaar een gedeeltelijke hongerstaking begon. Inmiddels heeft hij zaterdag zijn laatste kopje thee gedronken. Deze zondag voert hij de spanning op met zijn laatste glas water…..
Niemand weet hoeveel gevangenen er zijn. Het getal 60.000 wordt steeds herhaald, maar het kunnen er ook meer zijn. Vrijwel iedereen in Egypte kent wel mensen in gevangenissen, en iedereen kent ook wel een enkeling van de waarschijnlijk duizenden die naar het buitenland zijn vertrokken. Sissi heeft intussen steeds ontkend dat er politieke gevangenen in Egypte zijn. Het zou goed zijn als via COP27 eindelijk tot de wereld zou doordringen dat de situatie heel ernstig is, vele malen erger dan het ooit was onder Mubarak. Dat kritiek op de regering totaal onmogelijk is – of het nu gaat om de klimaatpolitiek, de korting op subsidies, of de onzinnige geldverspilling die gemoeid is met een nieuw paleis voor Sissi of de bouw van een hele nieuwe hoofdstad. Het zou goed zijn als Sissi’s mooi weer spelen eindelijk een keer werd doorgeprikt.
