Een lugubere voorspelling

Dit is een gastbijdrage van: Abdul Alhazred

Met deze reactie maakte redactielid Arnold J. v.d Kluft me opmerkzaam op het feit dat na 9/11 het boek `Terreur van de economie’ van Viviane Forrester niet meer in de omloop zou zijn.

Dit wist ik niet.

Maar inderdaad: het is zelfs bij De Slegte niet meer te vinden, ook niet in de openbare bibliotheken, waar ik het het zelfs een jaar na 9/11 nog heb zien liggen.

Na het lezen van de franstalige primeur, indertijd bestseller in 1996, maakte ik voor mezelf een samenvatting, een soort recensie, het leek me toen nog een absurd worstcase scenario.

In het Nederland van vandaag, geïmplementeerd in een voor US gestuurd neocorporatisme bukkende EU, blijken haar woorden niet uit de lucht gegrepen. *onderdrukt onaangename huiver*

De terreur van de economie. (Uitg. Ambo 1997, ISBN 90 263)

`l ‘Horreur économique’, 1996. Viviane Forrester

De Franse schrijfster Viviane Forrester waarschuwt in haar boek ` l’Horreur Économique’, ofwel `Terreur van de economie’ voor een macaber scenario. Een uitreksel:

In dit essay stelt Viviane Forrester vast dat de westerse beschaving de schijn van welvaart probeert overeind te houden door de factor arbeid onder de misleidende term `werkgelegenheid’ te prediken als een heilige waarde die door iedereen kan en moet worden nagestreefd, en daarmee de hele wereld haar wil oplegt.

Mocht arbeidsethos in het verleden af en toe nog zijn nut hebben gehad, vandaag de dag is het volgens haar een inhoudsloos begrip. Want voor de nieuwste vormen van kapitalisme heiligt het doel alle middelen: economisch gezien is de factor arbeid te duur, daarom moet het onderste uit de kan worden gehaald om erop te bezuinigen. De angst voor massaontslagen groeit omdat de multinationals wereldwijd de goedkope arbeidsmarkten afschuimen.

Voor degenen die nog werk hebben worden uitgebreide kosten/batenanalyses gemaakt om tot maximale bedrijfswinsten te komen.

Viviane Forrester wijst op een snel groeiende massa die nooit meer volwaardig aan het arbeidsproces zal kunnen deelnemen, ondanks de optimistische prognoses van politici.

Niet alleen de maatschappij, maar onze hele beschaving zal verworden tot een ethiekloze, immorele schijnwereld waarin betaalde arbeid tot gunst is verheven en daarmee tot voorwaarde om er in te mogen leven. Degenen die niet voldoen worden verstoten en krijgen een schuldgevoel aangepraat.
Men koestert de neoliberale leugen dat iedereen zijn brood kan verdienen en verantwoordelijk
is voor zijn eigen welzijn. Maar als in de VS de werkgelegenheid toeneemt doet zich de absurde situatie voor dat in Europa de beurskoersen zakken waardoor hier bedrijven weer moeten `afslanken’ , dus mensen op straat zetten.

Voor de achttien miljoen werklozen in Europa, (waar straks door toetreding van landen als Polen nog veel meer bijkomen) zal onder het huidige systeem geen volwaardig werk meer te creëren zijn. De grootindustriëlen schuiven het probleem af op de overheden omdat winst het doel is en niet werkgelegenheid.

De overheden, straks gebundeld tot Verenigd Europa, zitten volgens Forrester steeds meer met deze afgeschrevenen in hun maag. Ze kosten geld, zijn niet productief, ontsieren het straatbeeld en zijn een kweekbak voor ziekten en criminaliteit. Straks zal luider de roep weerklinken:
`Kan daar niets aan gedaan worden? Valt dat gepeupel misschien nog te exploiteren? Als kracht bij gevaarlijk werk. Als materiaal voor wetenschappelijke tests? Of weer net als voor de wereldoorlogen 1 en 2, als kogelvangers aan het front? En het overschot, kan dat niet onder toezicht in kolonie of kamp? Forrester schrijft: `Door methodisch georganiseerde verpaupering zal een ongekend overschot op de arbeidsmarkt straks voor multinationals interessant zijn als levende organenvoorraad en voor de handel in goedkope krachten voor defensie en de sexindustrie.’

Via de media zal er druk worden uitgeoefend om non-conformisten en bezitslozen uit het zicht te houden omdat ze het ideale welvaartsplaatje bezoedelen, en er zal weer repressie zijn tegen critici van de wegwerpeconomie en tegen pacifisten.

Democratie zal in een economisch verenigd Europa slechts in naam bestaan als zoethouder voor wie met betaalde arbeid is begunstigd. Als we niet bereid zijn het moordende superkapitalisme van vandaag te keren, zullen we straks een normverwildering beleven waarvan de massavernietiging op de slagvelden van de vorige eeuw en in de voormalige Duitse concentratiekampen nog maar een voorproefje zijn, schrijft Viviane Forrester.

Zeker, het nieuwe correcte denken zal zeer keurig en beschaafd gevernist worden, gepresenteerd door regeringen, bedrijfsleven en media: bijvoorbeeld als herstructureringsplan voor maatschappelijke herwaardering van gezagsverhoudingen.

Forrester besluit haar boek met: `Zou het onzinnig zijn te hopen dat er straks ondanks alles nog plaats zal zijn voor een simpele menselijke waarde: Respect?

(recensie Abdul Alhazred)