De onbeschaamdheid van History Channel

History Channel is al geruime tijd door de echte history heen en moest daarom wat anders. Ten eerste zijn er allerlei Pawn Shop en Storage Warsachtige programma’s die helemaal niks met geschiedenis te maken hebben. Ten tweede is men echter ook schijnhistorische programma’s begonnen zoals Ancient Aliens, waar een eindeloze serie Erich von Dänikenachtige theorieën langskomt. Als je die onwaarschijnlijke speculaties negeert krijg je daar echter wel nog wat interessante wetenswaardigheden mee over wat men zoal aan moeilijk verklaarbare objecten of gebeurtenissen heeft aangetroffen door de eeuwen heen.

Op zichzelf vind ik sommige van die programma’s best vermakelijk, vooral om met een half oog naar te kijken als ik ook nog iets anders aan het doen ben (de was opvouwen of zo), of als ik de stilte wat wil verdrijven, dus ik schakelde vanmiddag naar History Channel en meende zowaar in een documentaire over de Eerste Wereldoorlog terecht te zijn gekomen. Ik bleef even hangen, want die oorlog is me in de loop der jaren meer gaan fascineren dan de Tweede, vanwege de volslagen, absurde zinloosheid ervan – zelfs voor een oorlog – en tegelijkertijd de enorme en verstrekkende, langdurige invloed die het op de geschiedenis van Europa heeft gehad. Echter, toen viel me op dat men het over een oorlog tegen ‘the Martians’ had, The Great Martian War, en op zeker moment verschenen er tussen de loopgraven inderdaad machines die duidelijk deden denken aan machines zoals die door H.G. Wells zijn beschreven in diens boek War of the Worlds uit 1898. Nog even dacht ik dat het een vroege verfilming van dat boek was die ik zag, maar nee, het waren montages met authentieke beelden uit de Eerste Wereldoorlog.

Dit vond ik op zichzelf al tamelijk onbeschaamd. Men gebruikt immers een historische gebeurtenis, met ca. 25 miljoen doden als gevolg, in combinatie met een verhaal dat van iemand anders gejat is voor vermaak. Maar mijn mond viel zo mogelijk nog verder open toen ik zag dat men ook interviews met échte veteranen uit die oorlog, over hun gruwelijke ervaringen daarin, gebruikte alsof het over een oorlog tegen een invasie van Mars ging.

Dat je romantische films of mierzoete, overgeacteerde musicals over wereldoorlogen maakt, soit. Een musical over Pearl Harbor, of zelfs Anne Frank, het moet blijkbaar kunnen. Iedereen mag zijn eigen smakeloze fantasietjes hebben. Dat de jachtvliegers in de film Pearl Harbor ineens Amerikaans waren in plaats van Brits was al een dubieuze geschiedvervalsende stap verder, maar dat je authentieke beelden, en zelfs authentieke interviews met veteranen uit de eerste Wereldoorlog misbruikt voor je bij elkaar gejatte filmpje vind ik volslagen onbevattelijk. Ik vraag me af of het überhaupt legaal is. Je mag toch zeker niet zomaar dingen die mensen echt gezegd hebben in een heel andere contekst monteren en uitzenden? Wat is de volgende stap? Shots uit historisch materiaal over de concentratiekampen gebruiken als je even een stapel lijken nodig hebt in je film?

Die veteranen hebben ooit zo nauwkeurig mogelijk hun gruwelijke herinneringen willen vastleggen, opdat ‘nooit weer’. Waarschijnlijk heeft het in diverse gevallen het trauma weer in volle hevigheid teruggebracht. En dat hebben ze niet gedaan om honderd jaar later te figureren in de infantiele fantasie van een of andere snelle jongen bij History Channel, dat in weerwil van hun naam blijkbaar bij voorkeur geld wil verdienen aan mensen zonder enig historische kennis.

Ik hoop dat er ergens een stichting of organisatie voor nabestaanden van de Eerste Wereldoorlog bestaat die History Channel in de problemen kan brengen hiermee, want dit betreft een grensoverschrijding waar het vermenging van realiteit en fictie betreft die, als die getolereerd wordt, alle informatie volledig onbetrouwbaar maakt.