Jazeker, ook ik heb De Docu gezien, het ruimschoots aangekondigde grote Zembla-gebeuren waarin de belangen achter Baudet nu eens haarfijn zouden worden blootgelegd.(1) Het was hier en daar lachwekkend, maar vooral toch ook ergerlijk. Hier werd geen principieel gevecht tegen Baudets reactionaire politiek gevoerd. Hier werd slechts een wedstrijdje in nationalisme uitgevochten, rond de vraag: is die Baudet eigenlijk wel vaderlandslievend genoeg? Is hij eigenlijk geen Russische pion? Alsof het vooral daar om zou moeten gaan.
De documentaire betoogt het volgende. Baudet heeft banden met het Kremlin, met Poetin en zijn regering. Het Kremlin probeert in vele landen invloed uit te oefenen, de liberale democratie te ondermijnen, de loyaliteit aan de NAVO te ondergraven, de EU in diskrediet te brengen. Het Kremlin steunde bijvoorbeeld Marine Le Pen van het extreem-rechtse Front National in Frankrijk. Het Kremlin steunde de FPÖ in Oostenrijk, of probeerde dat althans. En het Kremlin steunt hiervoor dus ook Thierry Baudet en zijn Forum voor Democratie.
Maakt de docu die steun aannemelijk? Jazeker. We krijgen interessante tussenpersonen te zien, de Amerikaan John Laughland bijvoorbeeld, werkzaam in een soort denktank waar Russisch staatsgeld bij betrokken is. En vooral de in Nederland wonende Rus met een Oekraïens paspoort, Vladimir Kornilov geheten. Laughland is te gast geweest bij het Forum, en Baudet heeft hem zelfs chef van het wetenschappelijk bureau van zijn partij willen maken. Met Kornilov had Baudet herhaaldelijk uitgebreid contact, en Baudet wist dat die man dichtbij Poetin stond. Dat Baudet zich bevindt in het wereldje van uiterst-rechtse politici en intellectuelen die het Rusland van Poetin welgezind zijn, en door datzelfde Rusland als bondgenoot worden behandeld, bleek evident. Herhaaldelijk kwam een zekere Anton Shekhotsov aan het woord, die uiteenzet hoe Poetin systematisch bezig is met het ondermijnen van Westerse democratische staten, door middel van het steunen van Baudet en soortgelijke figuren. Zijn deskundigheid op dit vlak neem ik trouwens op zichzelf serieus. Ook Michael Carpenter, een Amerikaanse Pentagon-inlichtingenman uit de tijd van Obama deed er zijn licht over schijnen. En dan was er nog de Nederlandse inlichtingenexpert Ben de Jong die met wel zeer bezorgde blik de ernst van de toestand hielp onderstrepen.
Wat ik zeer storend vond, was de toon waarop dit alles gebeurde. Het aller-aller-ALLER-ergste wat een Nederlands politicus volgens de documentairemakers kan doen is niet: racisme promoten, klimaatontkenning promoten, alles wat links van FvD staat als vijand bejegenen die verpletterd dient te worden. Al die dingen bleven onbesproken. In plaats daarvan kregen we politici van VVD en andere grote partijen die Baudet aan de tand voelden: vindt u Rusland geen Grote bedreiging? En dan zei Baudet dat hij, tja, Rusland eigenlijk niet zo’n hele grote bedreiging vond. En blijkbaar werden wij, kijkers, geacht om dat Heel Erg te vinden want Rusland als Grote Bedreiging is het officieel verordonneerde Staatsstandpunt. Wie daaraan twijfelt, zet zich buiten de politieke discussie.
Idem met de NAVO. De docu komt met apps waarin Baudet voor uittreden uit de NAVO zou pleiten. Hilarisch is hoe Baudet zich daar achteraf onderuit draait: dat is slechts spelen met gedachten, in het kader van een free floating discussie. Jaja. Minder hilarisch vond ik wederom de toon van de documentaire: alsof het op zichzelf schandalig is om voor uittreding uit de NAVO te pleiten. Inlichtingenman De Jong mocht uitleggen hoe waardevol die NAVO was, en impliciet dus hoe schandelijk Baudets opstelling. Ik vind Baudets opstelling ook schandelijk, niet omdat hij uit de NAVO zou willen, maar omdat hij dat wil vanwege de verkeerde, nationalistische en voor mijn part pro-Russische redenen. Redenen die de mijne niet zijn.
En ja, het is duidelijk wat Poetins Rusland probeert: pro-Russische bewegingen en partijen steunen, om daarmee het Westerse bondgenootschap te ondermijnen zodat Rusland sterker komt te staan tegenover dat bondgenootschap. Dat is kwalijke imperiale machtspolitiek. Het zou alleen wel netjes zijn geweest om heel even te vertellen dat de VS, de NAVO en de EU soortgelijke ambities koesteren in landen die Rusland tot haar invloedssfeer rekent, en in Rusland zelf. Er is destabilisatie via extreem-rechts in Westerse landen, en Poetin steunt dat. Er is ook destabilisatie via neoliberale, maar soms ook fascistische krachten in landen als Oekraïne, Georgië, Kirgizstan en andere voormalige Sovjet-republieken, en in Rusland zelf. Opeenvolgende Amerikaanse presidenten als Clinton, Bush en Obama zetten daarop in. De EU, en ook Nederland, speelt dat spel maar al te vaak mee. Rond Oekraïne was dat heel erg duidelijk te zien, met politici als VVD-er Van Baalen middenin een demonstratie (4) tegen het wankelende pro-Russische bewind tijdens de Maidan-opstand in 2013-2014.
Destabilisatie in de invloedssfeer van de machtspolitieke concurrent is geen Russisch monopolie. Het is, naast enorme wapenvoorraden, militaire bases etcetera, een van de machtsmiddelen die grote mogendheden in stelling brengen tegen elkaar en elkaars bondgenoten. Door de destabilisatie van de een te bekritiseren, en die van de ander niet eens te benoemen, koos Zembla zo ongeveer partij in de rivaliteit tussen VS en Rusland, voor het Witte Huis en tegen het Kremlin.
Wat bleef hangen na de documentaire was het gevoel dat hier Baudet werd neergesabeld, niet als extreme nationalist, politicus met autoritaire voorkeuren, racistische opvattingen, een negatieve houding jegens wetenschap en expertise waar hem die niet te pas komen, een gewelddadige afkeer van iedereen met wie hij het oneens is, niet als fascist. Nee, hij werd neergezet als iemand wiens loyaliteit buiten Nederland lag, die luisterde naar Poetin. En natuurlijk: voor iemand die zich zo nationaal profileert als Baudet is het gênant als blijkt dat de natie aan wie hij loyaal blijkt, niet de Nederlandse is maar de Russische. Het tekent de hypocrisie van de man. Maar dat was niet de invalshoek van de documentaire. De toon was systematisch: pro-Russisch zijn is fout, anti-NAVO-zijn is fout.
Door Baudet zo onder vuur te nemen over anti-NAVO-uitspraken, onderwierp Zembla hem feitelijk aan een soort loyaliteitstest. Kamerleden deden hetzelfde door hem te te bestoken en zich verontwaardigd te betonen dat Baudet Rusland niet als grootst mogelijke bedreiging te kenschetsen. Welnu, ik vind Rusland ook niet de grootste bedreiging. De grootste bedreiging in Nederland gaat uit van Nederlandse heersers en aspirant-heersers, waaronder trouwens Baudet. Nederlandse politici, niet ‘de Russen’, bezuinigden eerst de zorg stuk om vervolgens nauwelijks een antwoord te hebben op corona, behalve halfslachtigheid en schermen met groepsimmuniteit. Om maar eens wat te noemen. Ik vind het bizar om aan wie dan ook de eis te stellen om Rusland als grote bedreiging te erkennen, or else.
In die ontmaskering van Baudet als Russisch pion, schiep Zembla gaandeweg een nieuwe held: voormalig FvD-kopstuk Henk Otten! Die mocht uitgebreid zijn licht over de Baudet-toestand laten schijnen. Hij legde uit hoe hij Baudet keer op keer had gewaarschuwd om niet te veel tegen Poetin aan te schurken. Hij dreigde zelfs dat hij met de FvD zou kappen als Baudet zijn anti-NAVO-standpunt door zou zetten. Otten is ex-FvD-er, zoals bekend. Hij kwam in Zembla keer op keer als uiterst redelijk in beeld. Alsof de docu zeggen wilde: kijk, je kunt ook uiterst rechts zijn zonder Russische agent te zijn. Het versterkte het geschetste beeld: Baudet is fout, niet vanwege zijn fascisme maar vanwege zijn Russische connecties en pro-Russische houding.
Bijna grappig werd het allemaal toen de docu de vraag hing behandelen of Baudet misschien via die Kornilov door Rusland zou worden betaald. Duistere belichting, zinderende spanning. Alleen de vraag of de martini shaken genuttigd zou worden of toch stirred, ontbrak. Ja, Russische betaling, daar zinspeelde Baudet in appjes zelf op, bijvoorbeeld nadat hij als talkshowgast bij Powned opstapte en dus andere inkomstenbronnen best kon gebruiken: ‘misschien wil Kornilov wel extra betalen’.(2) Suggestief, en ja, het kan wijzen op geldstromen van Moskou naar het FvD-kantoor. Maar bewijs is het niet.
Baudets verweer: ‘Dat was een running gag onder ons en ik kan met mijn hand op mijn hart verklaren: wij hebben nooit op een of andere manier ons laten betalen.’(3) Ik geloof hem niet. Maar dat van die running gag is niet bij voorbaat ongeloofwaardig. Ik maak ook wel eens grappen op Facebook, dat Soros maar niet over de brug komt met zijn geld, en dat Noord-Korea al jaren niet meer betaalt. Als de AIVD op basis daarvan een onderzoek naar geldstromen van Soros en de Kim-familie naar mij toe wil starten, dan wens ik ze veel succes, al kan een heel kort onderzoekje naar mijn opvattingen eigenlijk volstaan. In het geval van Baudet vind ik het echter niet aannemelijk dat het hier puur grappenmakerij betreft. Maar toch: de suggesties van geldstromen zijn geen bewijs, een smoking gun leverde Zembla allerminst.
Laten we echter eens aannemen dat het klopt, dat Russische. Dan weten we dat Baudet niet alleen een fascist is, maar ook nog hypocriet en corrupt. Maar denken we echt dat fascisme in Nederland minder kwalijk is als de sponsors enkel en alleen in Nederland wonen en de Nederlandse nationaliteit hebben? Het deed mij denken aan hoe de Democratische partij in de VS Trump vaak aanvalt: door te wijzen op diens connecties met Rusland! Daar ging ‘Russiagate’ en de impeachment feitelijk over. Hiermee bestreden deze Democraten Trump op nationalistische basis: ze verweten hem om niet loyaal genoeg te zijn aan de VS. Niet anti-Russisch genoeg zijn, dat was Trumps doodzonde, in deze gedachtegang. En dus niet het in concentratiekampen stoppen en deporteren van immigranten, om maar eens iets te noemen.
De Zembla-docu over Baudet heeft een soortgelijke nationalistische strekking. Maar is extreem-rechtse politiek alleen maar een probleem als er buitenlandse sponsors in het spel zijn? Eigen Sponsors Eerst?! Onderstreep je met die houding – in dit geval anti-Russische stemmingmakerij – niet precies het nationalistische klimaat waar politici als Baudet bij uitstek gebruik van weten te maken om hun gevaarlijke ambities mee te verwezenlijken?
Noten
1 Gezien via ‘Baudet, from Russia with love’
2 ‘Baudet verwijst in apps naar Russische betalingen’, BNNVARA, 16 april 2020,
3 Zie noot 2
4 Zie onder meer “ ‘EU gooide olie op het vuur tijdens de revolutie in Kiev”’, NOS, 19 februari 2019
– Ook verschenen bij: Peterstormt.nl
