Van Louis-Ferdinand Céline is al lang bekend, dat hij antisemiet was.
“Céline is my Proust!” Philip Roth once said. “Even if his anti-Semitism made him an abject, intolerable person. To read him, I have to suspend my Jewish conscience, but I do it, because anti-Semitism isn’t at the heart of his books… . Céline is a great liberator.” (Bron)
Dat heeft hem anderhalf jaar gevangenisstraf opgeleverd. Desondanks ben ik een groot bewonderaar van het werk van Céline. Zijn zinnen, die vaak alleen hamerend of staccato te lezen zijn: één van de weinige schrijvers, die bij mij een lichamelijkheid oproepen; korte zinnen, drie puntjes waarna de hamer bij de volgende zin weer toeslaat. Alsof ik als lezer een afranseling krijg, een masochistische pijniging die ik vrijwillig onderga. Ja, hij was in ’t diepst antisemiet. Céline haat mij ook, maar hij is gestorven en weet niet meer.
Heidegger heeft na de oorlog nooit het nationaal-socialisme afgezworen; altijd een nazi geweest. Daardoor is het tot een breuk met Paul Celan gekomen. Moeten we zijn boek “Sein und Zeit” op de brandstapel gooien? Volgens Celan was hij in het ‘kneppelhoutpad’ verdwaald. Dat waren de weggetjes in ’t bos, bij ’t huis van Heidegger; van ’t padje af. Die gedragen volzinnen, bijzinnen en andere zinnen van Heidegger, waar haast geen doorkomen aan is, op de brandstapel? Zoals de boeken van Céline?
Er is ’n architect, die veel invloed heeft gehad op de bouwwijzen tijdens de macht van Hitler en wel Le Corbusier. Speer was de huisarchitect van Hitler, stelde zijn architectonische ideeën in dienst van het nationaal-socialisme, en kende ongetwijfeld het werk van Le Corbusier, die toen al wereldfaam genoot. Overeenkomsten tussen opvatting, stijl (geometrie) en manier van bouwen, daar zijn grote overeenkomsten. Le Corbusier heeft meer gebouwd dan de kerk van Rochamps.
Maar eerst ’n kort intro over hoe Leni Riefenstahl, zij zelf heeft altijd ontkend nazi te zijn geweest, de filmische feiten naar haar hand heeft gezet en de goedkeuring van Hitler kreeg. Om te laten zien hoe film ( en andere kunsten) als propaganda ingezet kon worden. Mevrouw Riefenstahl was daar heel gewiekst in en daar hebben latere regeringen veel lering uit getrokken.
Dan ’n waanzinnig bouwwerk dat Hitler heeft laten ontwerpen: Prora. Het zou een vakantiedorp voor 20.000 mensen worden op Rügen, met uitzicht op zee. Er waren toentertijd nog nooit huisjes gebouwd voor vakantiegangers, men ging gewoon niet op vakantie. Een revolutionair idee. De architectuur van Prora was gebaseerd op de ideeën van Le Corbusier.
https://www.youtube.com/watch?v=-4yN9WxKoVc
De ‘Reichstag’ was niet minder megalomaan.
https://www.youtube.com/watch?v=uTMY2Xb-cX0
Pas de laatste tijd wordt duidelijk, dat Le Corbusier, een Zwitser van oorsprong, nazistische ideeën had. En ’n antisemiet was. En megalomaan als Albert Speer. ’n Idee van Le Corbusier was om een deel van de binnenstad van Parijs te slopen om ’t vol te plempen met zijn gebouwen. Dwingend moest de levenswijze van mensen aan zijn bouwwerken voldoen – hij was dan geen ‘Schreibtischmörder’ maar min of meer een ‘architektenmörder’, vrijwel het tegengestelde aan een architect als Piet Blom, die anarchistische opvattingen over bouwkunst had en buitengewoon mooie bouwwerken heeft gerealiseerd.
In August 1940 during World War II, the architect wrote to his mother that “money, Jews (partly responsible), Freemasonry, all will feel just law”. In October that year, he added: “Hitler can crown his life with a great work: the planned lay-out of Europe.” (Bron)
Een auto is een machine om mee te rijden. Een vliegtuig is een machine om mee te vliegen. Een huis is een machine om in te wonen. Dat waren de basisopvattingen van Le Corbusier. Een mechanisch wereldbeeld, maar dat was het nationaal socialisme ook.
Le Corbusier war seiner Zeit voraus, blickte der Zukunft mit Optimismus entgegen. Aber machte ihn das grenzenlose Vertrauen in die Kraft seiner Kunst blind? War er tatsächlich davon überzeugt, die Schlüssel für eine bessere Welt in den Händen zu halten? Und inwieweit hatten die Ideologien und totalitären Systeme seiner Zeit Einfluss auf seine kreatives Schaffen?
Bekijk hier de film, die Arte over hem heeft uitgezonden.
Wahngänger-Augen: in euch
münden die übrigen Blicke.
Eine einzige
Flut
schwillt an.
Bald glänzt ihr
den Felsen zutode, auf den sie
gesetzt
haben, wider
sich selbst.
Paul Celan.
