Er is op internet een lijst van volksvijanden gepubliceerd. Ben ik ook een volksvijand? Het hangt af van het antwoord op de vraag: wanneer is een volk een volk? Die vraag heb ik eerder in verband met de lotgevallen van de Gibraltarezen naar aanleiding van Brexit gesteld. De vraag was bedoeld om erover na te denken en ik heb geen hint voor een antwoord gegeven.
In verband met de volksvijanden wil ik erop terugkomen. Met betrekking tot een volk denk ik dat je op de een of andere manier een verwantschap met elkaar moet voelen. Rabindranath Tagore, Nobelprijswinnaar voor Literatuur, heeft daarover een mooie gedachte geformuleerd*.
Door de mens vervaardigde producten die we begrijpen en waarvan we genieten, worden onmiddellijk van onszelf, ongeacht de plek waar ze oorspronkelijk vandaan kwamen. Ik ben trots op mijn mens-zijn wanneer ik dichters en kunstenaars uit andere landen kan begroeten als de mijne. Laat mij met onvermengde vreugde ervaren dat alle glorieuze prestaties van de mens de mijne zijn.
Ik kan me goed vinden in Tagore’s omschrijving van verwantschap. Als je een andere definitie hanteert, ben ik wellicht een volksvijand. Ik vermoed dat de opsteller(s) van de lijst van volksvijanden zich niet kan (kunnen) vinden in mijn verwantschapsgevoel.
*Uit Rabindranath Tagore, Letters to a Friend (Londen: Allen & Unwin, 1928)
