Wat weten we eigenlijk van die mensen in dat land? Zo ongeveer werd geredeneerd in de Westeuropese metropolen die Tsjechoslowakije uitleverden aan nazi-Duitsland. Blijkbaar was Praag een exotische onbekende stad die zonder problemen opgegeven kon worden, want wat weten we tenslotte van die mensen?
Of er nog zo gedacht wordt over het nabije Midden- en Oost-Europa door de heersende klassen van de koloniale machten – ik zou mijn handen er niet voor in het vuur steken. Brexit, weet u?
Opmerkelijker wordt het als het over de gekoloniseerde streken en hun inwoners gaat. Ja, wat weten “we” van waar die lui in hun overbeladen zinkende bootjes op de Middellandse Zee vandaankomen? Opvang in de regio!
Kameroen is een van de koloniale brokstukken die het net tot stand gekomen Duitsland in Afrika kon innemen. De verovering van het gebied ging uiteraard met grof geweld gepaard. Een van de trekken van de kolonie, op de kaart terug te zien, is het Duitse streven het Tsjaadmeer te bereiken als strategisch punt, tevens van belang voor irrigatie. Het Tsjaadmeer, waar Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland elkaar ontmoetten. Hetzelfde Tsjaadmeer dat nu schielijk aan het verdwijnen is.
Duitsland verloor bij de capitulatie op het einde van de Eerste Wereldoorlog al zijn koloniën. Die werden als “mandaatgebied van de Volkenbond” verdeeld onder Groot-Brittannië en Frankrijk. O ja, en België mocht wat brokjes Duits-Oost-Afrika krijgen, nu bekend als Rwanda en Burundi. Het verdelen over Frans en Brits imperium ging in het geval van Togoland en Kameroen ook letterlijk zo. Brits Togo is opgenomen in het onafhankelijke Ghana, Frans Togo heet nog zo. Een deel van Brits Kameroen ging na referendum over naar Nigeria, het zuidelijke deel naar het nieuw onafhankelijke Franse Kameroen.
Tegen de regels van het mandaat in – maar wie had Frankrijk op de vingers kunnen tikken, met zijn vetorecht in de Veiligheidsraad? – is het Franse leger een oorlog begonnen tegen de onafhankelijkheidsbeweging in Kameroen, de Union des populations du Cameroun (UPC). Onafhankelijkheid moest verleend worden aan wie bereid was goed samen te werken met Frankrijk, kortom, wie bereid was mee te werken aan de totstandkoming van “Frans Afrika”, onafhankelijkheid of niet. De oorlog tegen de UPC werd ook na de onafhankelijkheid voortgezet. Wanneer is hij eigenlijk geëindigd?
Laten we snel doorspoelen naar dezer dagen. Sinds 1982 zit de dictator, de Man van Frankrijk, Biya, op de troon. In oktober worden er verkiezingen gehouden waarvan niemand verwacht dat iemand anders dan de tachtiger Biya ze zal winnen. Of het Franse leger er bij betrokken is ontbreekt tot nu toe in de berichtgeving, maar het Kameroenese leger is al meer dan een jaar in actie tegen opstandelingen in het voormalige Brits-Kameroen, de Zuidwest- en Noordwestprovincies. Het wordt voorgesteld als een strijd tussen Engels- en Franstaligen, wat in hoge mate betrekkelijk geacht mag worden. Opmerkelijker en geloofwaardiger is dat de bevolking in voormalig Brits-Kameroen aan Engels recht gewend is en zich Frans recht opgelegd voelt. En het gebied wordt economisch verwaarloosd. Het idee van een echte federale structuur is niet besteed aan de dictatuur in Yaoundé.
De Hoge Commissaris voor de Mensenrechten is de toegang tot Kameroen ontzegd, wat reden is tot verontrusting. In feite is er een volledige oorlog aan de gang. Ruim twintigduizend mensen zijn het land ontvlucht naar Nigeria, honderdzestigduizend zijn “intern ontheemd”. Intussen is het verzet uitgegroeid tot het streven naar een onafhankelijk Ambazonia, zoals voormalig Zuid-Brits-Kameroen zou gaan heten.
Een ongelijke strijd, het regime heeft Frankrijk en de VS achter zich.
