De Klucht van Haren

Vanochtend waren op de radio uitspraken te horen over nieuwe media en hoe die de autoriteiten voor het probleem kunnen plaatsen dat je in korte tijd heel veel mensen op de been kunt brengen. Dit naar aanleiding van het spontaan slopen van een deel van het dorp Haren door vele enthousiaste jongeren die teleurgesteld waren over verjaardagspartijtje dat niet plaatsvond. De slag om Haren was eigenlijk een succesvol marketing- en mediaevent waar communicatieadviseurs hun vingers bij aflikken. Duizenden jongeren wonnen het van een overheid, die het lastig vond om via dezelfde mediakanalen de geprikkelde en opgewonden consumenten te waarschuwen en te manen tot bedaren om zo ellende te voorkomen. Er was immers helemaal geen feestje, maar dat weerhield de duizenden er niet van toch naar het noorden af te reizen. Schijt aan informatie; wij willen gewoon een feestje. Velen klaagden bij aankomst in Haren erover dat de overheid niets voor hen had georganiseerd.

Wat was er dan wel? Het bleek allemaal een hype. Het begon met een foutje op het populaire Facebook. Een tiener had een private uitnodiging voor haar verjaardagsfeestje per ongeluk publiek gemaakt. Uiteindelijk vonden meer dan 30.000 mensen dat leuk. Een groot deel van hen maakte zich op om af te reizen naar het noorden van het land en te gaan feesten in Haren, een dorp met aardig wat villa’s net onder Groningen, waar normaal weinig tot niets gebeurt. Ondanks de correctie en afzegging door de jarige Job waren in de dagen ervoor verschillende personen en organisaties druk met het voorbereiden van het ‘Project X’, zoals het event ondertussen was gedoopt, genoemd naar de gelijknamige film van de redelijk onbekende regisseur Nima Nourizadeh.

In die film organiseren drie jongens uit de bovenbouw van een middelbare school een verjaardagsfeestje om zichzelf op de kaart te zetten. Wie wil als puber van het mannelijke geslacht niet populair zijn? Het verhoogt je kans op een meisje, eeuwige roem en rijkdom. De sleutel tot succes is een feest te organiseren dat niemand ooit zal vergeten en dit met de camera als historische gebeurtenis vast te leggen. Na het versturen van een berichtje naar ieder klasgenootje verspreidt het ‘nieuws’ zich als een lopend vuurtje. Uiteindelijk komen er zoveel mensen op het feestje, dat al ontaard is in de gedroomde orgie vol platte humor, drugs, sex en geweld, dat het gebeuren volledig uit de hand loopt. De politie arriveert, het huis wordt feestelijk gesloopt en even later staat de hele straat in lichterlaaie. De aanstichter van dit leuke gebeuren wordt later door zijn vader vermanend toegesproken, veroordeeld tot vijf maanden cel en door bijna iedereen geroemd om zoveel leiderschap, waarmee hij 1000-1500 mensen op de been heeft weten te brengen. De film eindigt met zijn optreden voor de camera van een TV-zender. Dit was hèt beste schoolfeestje ooit. Het ventje nodigt de uitdagende verslaggeefster alvast uit voor zijn volgende fuifje. “Trek dan iets straks aan.”

Zo was er ook in Haren een cocktail van illusie, inschattingsfouten en vooral miscommunicatie. De plaatselijke leidinggevenden voor veiligheid dachten serieus dat er duizenden aardige, lieve en leuke jongeren naar het villadorp Haren zouden komen. Dat er ook voetbalsupporters en dergelijke lieden, die op relletjes uit waren tussen zouden zitten had men natuurlijk niet kunnen bedenken. Het moet ook vreemd voor de autoriteiten zijn geweest dat, ondanks herhaaldelijk oproepen niet naar Haren te komen omdat er toch geen feest was. de mensen maar bleven toestromen. De NOS en andere omroepen hadden de dagen ervoor vreselijk hun best gedaan om zoveel mogelijk aandacht naar dit bijzondere fenomeen te leiden. Nog voordat de eerste jongeren in Haren waren stonden er al auto’s van TV-zenders met schotelantenne’s en liepen er journalisten rond op zoek naar een scope of nieuwtje. De dranghekken werden geplaatst, de Mobiele Eenheden waren er klaar voor om de feestvierders te onthalen.

Vanaf het begin van de avond kon je de rellen en de chaos live volgen, net als destijds in Egypte of Libië, waar de mensen in opstand kwamen tegen dictators, tegen onrecht en onderdrukking. Maar in Haren hadden de vrijheidslievende jongeren een iets andere motivatie. Ze wilden helemaal niets bereiken, ze wilden gewoon erbij zijn of horen. Op zoek naar de sensatie die hen dagelijks wordt voorgeschoteld via de media hoopten zij in Haren het paradijs te hebben gevonden. Het ultieme avondje uit, net als in de film. Terwijl in Haren de chaos toenam en eigendommen werden vernield zag je dansende en joelende jongeren die “gaaf” naar de camera riepen, bloembakken naar de ME of een stoeptegel door de ruit van een auto gooiden. Om 23.00 uur werd gemeld dat alle wegen naar Haren verstopt zaten en er nog vijftien bussen uit Almere onderweg waren. De afloop van de avond kennen we…

En de Klucht van Haren duurt nog steeds voort. In kranten, radio en TV en het web staan nu bol van de kwebbelende deskundigen, die zich bezig houden met de schuldvraag en het gebeurde analyseren. Minister voor Veiligheid Opstelten spande de kroon door te zeggen dat de rol van de sociale media moest worden onderzocht. Logisch natuurlijk dat je een prikbord medeverantwoordelijk maakt voor de chaos die door de gebruikers wordt veroorzaakt. Nog belangrijker voor de ware journalist was natuurlijk dat Nederland eindelijk weer eens de aandacht kreeg van de grote nieuwszenders in de wereld. Je hebt natuurlijk niet iedere dag een Facebook-event dat volledig uit de hand loopt. “Ik heb het wel eens een verraderlijke deeltjesversneller genoemd,” leerde de wijze Lara Rense ons vanochtend op Radio 1. Ons wacht nog maanden aan interviews, talkshows en spelprogramma’s die de erfenis van ‘Project X Haren’ zullen koesteren totdat het helemaal uitgemolken is.

Dat er tegelijkertijd met de slag om Haren door tienduizenden in het Middenoosten werd gedemonstreerd tegen geweld en extremisme was even minder belangrijk en kreeg pas aandacht toen de rommel in Haren weer was opgeruimd. Bovendien moet je iedere schijn vermijden dat anderen beschaafder zijn dan wijzelf.