De Eerste Wereldoorlog was de grote scheider der geesten. Het internationalisme dat door de socialistische/sociaal-democratische beweging werd voorgewend doorstond de beslissende toets niet. Tot aan sommige anarchisten toe (Kropotkin als treurig boegbeeld) kozen partij in de oorlog.
Er was het verzet, maar dit werd in de eerste plaats op nationale schaal georganiseerd en in de tweede plaats was het allengs marginaal. De uitkomst was de omwenteling in het Russische Rijk dat de Internationale tot volkslied uitriep – dat is dan tot in de Tweede Wereldoorlog volgehouden.
“Communistisch” waren sindsdien de partijen die vol bewondering toekeken naar de USSR, en ze ontwikkelden zich tot verlengstukken van de heersende partij in de USSR – zolang ze niet aan de macht waren, zoals in China.
“Communisme” stond eerder voor een technologisch ontwikkelingsmodel dat door dictatoriale macht beheerst werd en dat gaandeweg geen betere toekomst beloofde dan het zogenaamd liberale kapitalisme. Toen het geloof weggeëbd was, was het snel gedaan met het communisme en met de communisten in de meeste landen. Een democratisch staatssocialisme of -kapitalisme, dat Gorbatsjow nog voor ogen stond, is niet eens meer beproefd.
Daar zitten we dan met de term communisme.
En dan is er in Nederland Gustaaf Peek, die in zijn pamflet (manifest) Verzet! – Pleidooi voor communisme de term rehabiliteert, in elegant proza en met oprechte bevlogenheid. Zonder hem te noemen sluit hij aan bij David Graeber die, ongetwijfeld tot ongenoegen van de neoliberale ideologen, vaststelt hoezeer iedereen in feite communist is. Daarmee is bedoeld dat wij het als vanzelfsprekend zien dat allerlei maatschappelijke taken gemeenschappelijk geregeld worden (wat de neoliberalen liefst tot in uiterste consequentie bestrijden). Peek kiest voor Rosa Luxemburg tegenover Lenin, naast Marx eigenlijk de enige namen van Voorgangers die hij noemt.
Toch zou ik zijn pamflet eerder aansluitend noemen bij Landauers Aufruf zum Sozialismus. Het gaat om de gezindheid in de eerste plaats. Zijn voornaamgenoot Peek noemt het communisme, pour épater les bourgeois lijkt het, maar “socialisme” roept inmiddels bijna net zoveel afgrijzen op. Het afgrijzen dat hij beoogt, waarom zouden we er omheen draaien. Dat hij voor het woord “communisme” kiest en niet voor socialisme of anarchisme moet daarmee samenhangen. Hoewel schielijk wegebbend kan (kon) het anarchisme op enige sympathie rekenen in de openbaarheid want neoliberalen zeggen dat zij ook zo min mogelijk staat willen. Gelukkig rekent het spook Antifa met dit soort valse instemming af, en goed. Het is vooralsnog een communisme zonder communisten want de stap zetten zich zo (weer) te noemen is wellicht zwaar.
Maar laat ik u allen aanraden zoniet vermanen het pamflet te lezen en u gereed te maken voor de omverwerping van het kapitalisme. De tijd is aan ons.
Tja, als ik er naar kijk, zie ik het neoliberalisme als een soort oversprongreactie. Ayn Rand kwam zelf uit de USSR en is daar slecht behandeld, althans haar familie. In haar optiek was dus dat wat de antithese is van staatssocialisme, dus het goede. USSR is communistisch, communisme is slecht en dus moeten we precies het tegenovergestelde willen. Een beetje dom gedacht hé, Ayn, een beetje zwart/wit, ongenuanceerd.
De zogenaamde Atlas, het zogenaamde genie, als antithese van de slappe partijbureaucraat annex opportunist.
In de jaren negentig kreeg je de ‘nieuwe zakelijkheid’. Een toestand waarbij mensen zich gingen afzetten tegen links hippie gezeur en zich ‘zakelijk’ gingen manifesteren. Pakken dragen, lijntjes snuiven, op tijd zijn en de buurman overtreffen.
Mijn generatie leeft dan weer meer op de puinhopen van dit neoliberalisme avontuur. Waar het voor de jaren 80/90 generatie nog een stoere rebellie was, zitten wij op de vuilnisbelt van dit fiasco. Zitten wij met Deliverer fietsjes rond te rijden, om onze naar poep stinkende ‘studentenkamertjes’ te betalen. De knullige nieuwe zakelijkheid ouderen, maken dit niet mee en geloven nog steeds in de trieste mantra’s, die Ayn Rand ze geleerd had.
Ik gebruik het woord communisme nooit, omdat het een besmet woord is. Daarnaast voel ik mij niet eens een communist en heb ik er nooit veel interesse voor gehad. Wat mij nog geen neoliberaal maakt overigens, want zo simpel is de wereld niet. Je hebt vormen van communisme, als Kropotkin’s anarcho-communisme, dat natuurlijk niet heel verkeerd is. Ook viel Titoïsme nog wel mee, maar voor de rest is communisme een fiasco geweest. Leninisme, Stalinisme, Maoïsme, allemaal domme troep.
Het woord is bevuild, dus moeten we met nieuwe woordjes komen. Laten we ‘nieuw zakelijk’ denken en aan onze marketing denken.
SP dacht relatief slim, door het rood af te stoten bijvoorbeeld. Anarcho-communisten, moeten zich gewoon anarchisten noemen etc.
Beste wensen indeed. Wat mis is aan het oude communisme is precies zo’n verhaal als hierboven staat, waarin teruggegrepen wordt op 19e-eeuwse voorbeelden er van. Er zijn echt nieuwe verhalen nodig, nieuwe mensen, nieuwe slogans, aansprekende voorbeelden. Ook moeten linkse mensen ophouden met proberen zich neo-liberaal, hipster, whatever te profileren, vanuit de marge naar de mainstream proberen te komen.
Er mag best meer gewezen worden op het communistische karakter van te ver doorgeschoten kapitalisme. Communisme van en voor bedrijven – zoals internationale belasting- en wetsontduiking, export van armoede, trickle-down nonsense.
Als je echt communist wilt zijn, draai je alleen nog maar Open Source software en doe je technisch je uiterste best uit de commerciele circuits en sleepnetten te blijven. Privacy is voortaan vrijheid en niet alleen die van jezelf maar ook van anderen. Fuck Google & Mac! Dat gets freaking lonely soms maar de beloning is een intacte persoonlijkheid, niet een van bij elkaar geharkt smoelboekgeouwehoer.
En kom op gen-X, klim eens uit de jaren-90 zut en zet al de kennis die je wel degelijk opgedaan hebt door alle neoliberale BS heen eens echt in. Denk je echt dat ook maar 1 millenial bovenstaand verhaal gaat lezen? Wat we nodig hebben is de intelligentie van oude blogs en forums in combinatie met de agressie van zo iets als facebook. Geenstijl.nl had nooit mogen gebeuren, de blogcommunity had ze op tijd bij hun enkels af moeten zagen.
Klinkt allemaal extremistisch misschien maar dat is het ook. Ik wil actie anders ga ik dood verveeld worden door alle oud- en vroegwijze gezeur en bewijzen van kennis. Gewoon een antifa vlag in m’n raam hangen behoort zeker tot de mogelijkheden, wil graag op plofkoppenjacht maar Links nipt haar wijntje en droomt van vervlogen tijden.
Zo nu m’n t-shirt omlaag en stoppen met navulstaren. Als me echt de moed in de schoenen gezonken is kijk ik naar de toespraak van Nikita Khrushchev: https://www.youtube.com/watch?v=381Di8Cw0-I
Het enige libertaire communisme, is anarcho communisme, wat functioneerde als guerrilla beweging in Oekraïne en Aragon Spanje. In Spanje liep het niet heel lekker, heb ik vernomen en liepen stedelijke modellen beter. In Oekraïne, onder Mhakno liep het dan weer wel ijzersterk. Misschien omdat die society al erg agrarisch georiënteerd was en al sterk georganiseerd, in de zogeheten mir. Het plattenland 1900 bestaat niet meer, in de eerste wereld. Misschien wel in de derde wereld, misschien in Afrika, Zuid Amerika etc.
Libertair communisme, is Kropotkin’s vorm van anarchisme en zou ik niet communistisch noemen, maar het zijn maar namen, het zijn maar termen. Als ik aan communisme denk, dan zie ik die Mao/USSR toestanden meteen voor me.
Jeroen, ben jij een maatje van mij in real live ? Ik ken een Jeroen, die links is etc.
Sasquatch
Ik ben het met je eens. Ik kwam te laat achter de schadelijkheid van sociale media en ik ga ervanuit dat de overheid de kleur van mijn ondergoed weet.
Had ik het overnieuw mogen doen, was ik nooit zo met mijn domme kop in al die onzin gestonken.
Ook ben ik het met je eens, dat die bedrijven veel van de publieke opinie maken. Een geen stijl heeft onzin, met al haar verbale diarree. Vroeger schreven academici, in bladen, stukken van vijf kantjes en dat werd toen gelezen, door iedereen. Nu in de tijd van Facebook twittert Trump over kutten. De president van Amerika, die snachts op de wc, tijdens het poepen, over kutjes aan het twitteren is, terwijl Geen stijl een internet gekkie compilatie maakt. Dit is de tijd van de complete regressie. Massa vernietiging regressie.
Ze zeggen weleens, the left can’t meme. En dat is wat rechts wel kan. Rechts is op het momentum van sociale media mee gegaan. Links heeft die afslag gemist.
Naastenliefde ? Communisten waren allemaal kurkdroog en materieel gericht.
USSR, ik geloof dat de DDR nog wel mee viel, althans,niet geheel onleefbaar. Er was bijv voldoende woningbouw en gezondheidzorg
Maar je moest niet een grote mond hebben . En ja, mensen zijn geen kinderen, laten zich niet betuttelen. Daar hield het geen rekening mee, dat mensen stout zijn
Als ik aan communisme denk, zie ik een stampende Vadertje Staat, ik zie gevangenissen en wetten die de vrijheid beperken, ik zie een voorhoedepartij die ervoor zorgt dat de ‘echte gelovigen’ worden bevoordeeld boven ‘ketters. Ik zie een autoritair mannelijk systeem die in naam van vrijheid de vrijheid afschaft, in naam van de gelijkheid die gelijkheid opheft.
Het communisme dat teruggrijpt op de ideologen van het communisme is geen alternatief voor het kapitalisme, het is staatskapitalisme, geen socialisme.
Mee eens Scheifes
ohh, ja tuurlijk hadden ze goede bedoelingen. Fascisme had ook ‘goede bedoelingen’. Fascisme dacht écht het uitverkoren ras te zijn. Net als dat mensen n denken de uitverkoren diersoort te zijn
Misschien zijn die goede bedoelingen wel de valkuil, het denken het goed te doen en dus te gaan bepalen. Ik ken mensen met goede bedoelingen , die met hun goede bedoelingen niets doen dan controleren en dirigeren
Hou je goede bedoeling voor jezelf a.u.b.
En nu klink ik heel rechts en dat is ook een probleem, als je niet kinderlijk
denkt en inziet wat er fout is aan communisme, klink je meteen als de VVD en dat zeggen tankjes dan ook, als je kritiek op Mao hebt, of een andere rode goede bedoeler. Dan ben je ‘een liberal’. Ja, liberaal misschien wel, in de klassieke betekenis van het woord, niet ‘liberal’.