Verzet Europa komt op gang

De EU won dit jaar de Nobelprijs voor de vrede, maar voert een sociale oorlog tegen de eigen bevolking. Afgelopen maand bereikte de strijd tegen het crisisbeleid een nieuw hoogtepunt. Voor november staat een Europa-brede actiedag gepland.

In steeds meer Europese landen wordt de druk om te bezuinigen opgevoerd, terwijl dit geen enkele oplossing biedt voor de economische problemen en het de misère onder de bevolking enorm vergroot. Ondertussen zien we op steeds meer plaatsen massaal verzet ontstaan en worden er initiatieven genomen om dit op Europese schaal te bundelen.

Griekenland

In Griekenland is woedend gereageerd op het nieuwste bezuinigingspakket van de trojka – de Europese Centrale Bank, het Internationaal Monetair Fonds en de Europese Commissie. De pensioenleeftijd moet verder omhoog, lonen en uitkeringen worden verlaagd en ambtenaren ontslagen. Veel mensen zijn de wanhoop nabij.

In oktober gingen 300.000 Grieken de straat op vanwege het bezoek van Angela Merkel aan hun land. Ook hielden Griekse arbeiders hun tweede algemene staking in twee weken en de twintigste sinds het uitbreken van de crisis.

Peilingen laten zien dat de politieke polarisatie in Griekenland de afgelopen maanden geëscaleerd is. De populariteit van zowel radicaal links als neonazistisch rechts is sinds de verkiezingen in mei sterk toegenomen: 63 procent van de Grieken overweegt bij komende verkiezingen op Syriza of de Communistische Partij te stemmen; 22 procent overweegt een stem op Gouden Dageraad.

Op 28 oktober, de herdenking van het Griekse verzet tegen de aanval van Mussolini in 1940, gingen de Grieken opnieuw de straat op. Dit keer niet alleen tegen de bezuinigingen, maar ook tegen fascisme.

Italië

Ook in Italië laaide het verzet na de zomer op. Eind september gingen tienduizenden leden van de twee grootste vakbonden de straat op tijdens een staking tegen de bezuinigingsplannen van premier Mario Monti. Twee weken later volgde een enorm protest van scholieren en studenten tegen het verlagen van hun studiebeurs en de verhoging van het collegegeld. In negentig Italiaanse steden vonden demonstraties plaats met in totaal vele tienduizenden deelnemers. Een week daarop was er opnieuw een massaal protest vanuit de vakbonden, waaraan weer tienduizenden deelnamen.

Spanje

In Spanje werd dit voorjaar een eerste algemene staking gehouden tegen het bezuinigingsbeleid van premier Mariano Rajoy. Toen staakte een geschatte 77 procent van de Spaanse beroepsbevolking. In de bouw en de industrie was dat 97 procent. Sindsdien is het onrustig gebleven in Spanje.

In september werd er een ‘Occupy het parlement’-actie gehouden in Madrid, waarbij duizenden demonstranten probeerden het parlementsgebouw te bestormen en deze urenlang omsingelden. Het parlement was op dat moment in zitting om een nieuw bezuinigingspakket te bespreken. Hoewel de politie inzette op een harde confrontatie met demonstranten, gingen Spanjaarden enkele dagen na deze actie nog tweemaal met duizenden de straat op tegen de bezuinigingen.

Portugal

In Portugal werd in oktober de derde algemene staking van dit jaar gehouden. De staking richtte zich ook hier tegen een nieuw pakket van bezuinigingen op lonen en banen en ook hier belegerden demonstranten massaal het parlementsgebouw. Deze actie volgde op eerdere massademonstraties in september, waarbij honderdduizend Portugezen de straat op gingen en werknemers in de publieke sector massaal het werk neerlegden.

Frankrijk

In Frankrijk werd François Hollande tot president verkozen op basis van een anti-bezuinigingsprogramma. Hij beloofde onder andere zich in te zetten om de werkgelegenheid te behouden – de oplopende werkloosheid is een van de grootste zorgen van Franse arbeiders. Maar toen autofabrikant Peugeot bekend maakte 8000 arbeidsplaatsen te schrappen, stemde Hollande hier uiteindelijk gewoon mee in.

Dit heeft veel kwaad bloed gezet. In oktober gingen tienduizenden Fransen, onder wie personeelsleden van Peugeot, de straat op om Hollande op te roepen zijn sociale beloften te houden. De demonstraties gingen gepaard met stakingen die onder andere de havenstad Le Havre plat legden.

Europese actiedag

Het verzet tegen het harde crisisbeleid begint zich zienderogen over het hele continent te verspreiden. Om deze strijd te bundelen hebben de Spaanse en Portugese vakbonden opgeroepen tot een Europa-brede actiedag op woensdag 14 november. Die dag zullen er in Spanje en Portugal opnieuw algemene stakingen plaatsvinden. De Griekse vakbeweging heeft aangegeven zich bij deze actiedag aan te sluiten en heeft ook opgeroepen tot een algemene staking. Ook in Italië hebben vakbonden aangegeven opnieuw in actie te komen.

Deze oproep kan een eerste stap zijn om tot een verenigde Europese beweging tegen de bezuinigingen te komen, die tegenwicht kan bieden aan de verenigde bezuinigingsaanval vanuit de EU. De Europese Vakfederatie ETUC heeft de oproep inmiddels overgenomen.

Hoewel dit geen garantie is dat vakfederaties in andere Europese landen gehoor zullen geven aan de oproep, biedt dit wel mogelijkheden voor vakbondsleden in verschillende landen om hun eigen vakbonden onder druk te zetten om zich aan te sluiten bij de actie. FNV-leden in Nederland zouden daarom contact moeten opnemen met hun bedrijfsledengroep, vakbondsafdeling of vakbondsbestuurder, om ook in Nederland actie te voeren.

Dit stuk is eerder verschenen op de website van socialisme.nu; auteur Jeroen van der Starre