Eigenlijk word ik er wel somber van, na de eerste schok. Van het misleidende, vergoelijkende gedicht van ene Rozette Servaes dat Frits Abrahams in de NRC citeerde over de ‘soldaten’ op het enorme kerkhof in Lommel. Die zouden eigenlijk ‘jongens’ geweest zijn, gewone ‘jongens’. Dit is niet zomaar een begraafplaats. Daar, net onder Eindhoven in België, ligt de grootste nazibegraafplaats ter wereld. Daar liggen 40.000 graven – van nazidoden, met doorgaans vier hakenkruizen op hun resten. Misschien tien procent is van de SS.
Zijn dat ‘jongens’…?
Het gedicht hierover dat de Belgische dichter Herman de Coninck opnam in een bundel, en dat Frits Abrahams citeert, bagatelliseert en nivelleert elke vorm van daderschap van deze mannen bij het ergste kwaad uit onze hele geschiedenis, en dan echt het allerergste. ‘Jongens’ noemt het gedicht hen, maar ‘jongens’ waren het sowieso niet – ze waren gemiddeld 23, 24. En ze waren maar één ding: daders. Verdraaiing is opnieuw de boodschap.
O, móesten ze dat…? O ja? We gaan toch niet, na al die jaren, wéér de discussie over ‘Befehl ist Befehl’ overdoen?
En dan: moesten? Velen van deze ‘jongens’, vooral uit Vlaanderen, gingen bij de SS – daar kon je alleen vrijwillig in, met ‘raszuiver’ jongensbloed… En vergeet niet hoezeer vrijwel het hele Duitse volk Hitler steunde.
In ‘Hitlers gewillige beulen’, beschreef Daniel Goldhagen hoe dat ging, zoals met de ‘politiebataljons’ van keurige huisvaders in uniform, die alleen maar achter het front Joden hoefden te executeren. Meer niet. In ‘Ordinary Men’ had Christopher Browning dat vier jaar daarvoor ook al beschreven.
Dat volk dat 1.600 concentratiekampen in Duitsland zelf tolereerde, wat zeg ik: runde, uitnutte, en zonder morren duldde dat daar aanvankelijk hun buren, onschuldige communistische en socialistische ‘jongens’ en huisvaders werden opgesloten. En dan die Hitlerjugend met 8 miljoen ‘jongens’ – op een volk van 80 miljoen mensen, of die 4,5 miljoen Hitlermädel.
Zoals Erich Fromm, de Joods-Duitse sociaalpsycholoog, het in ‘De angst voor de vrijheid‘ verwoordde: ‘Wij hebben moeten ervaren, dat in Duitsland miljoenen even gretig hun vrijheid opgaven als hun voorvaders ervoor vochten.’ Fromm werd geboren in Frankfurt in 1900 en vluchtte naar de VS in 1933. Hebben De Coninck, Frits Abrahams en Rozette Servaes Goldhagen, Browning en Fromm even uit het oog verloren?
Maar liggen er in Lommel, en net zo in Ysselsteyn (Venray) met z’n 31.000 nazidoden inclusief zware Nederlandse verraders en ook de man die Anne Frank liet deporteren, dan alleen maar keiharde daders en medeplichtigen aan de holocaust?
Medeplichtig zeker, en zeker niet allemaal even direct betrokken. En inderdaad, er liggen ook enkele honderden echte ‘jongens’ van 15, 16, 17 – die overigens meestal veel fanatiekere Jodenhaters en nazi’s waren dan de rijpe mannen van 24 of 30… Maar ik neem graag van Frits Abrahams, Herman de Coninck of Rozette Servaes de onschuld van sommige Lommelse nazidoden aan.
Maar alléén als ik de bewijzen zie… En een toevallig bezoekje aan Lommel op een zonnige zondagmiddag is bij lange na niet genoeg. Zo kan ik het ook, door een waas van tranen en zonder documentatie van alles verzinnen. En vooral niet mijn eigen motieven even kritisch bekijken…
Deze ‘jongens’ waren Hitlers gewillige bezorgers van oorlog en terreur, razzia-uitvoerders, mededaders van de holocaust, folteraars, executeurs, moordenaars – direct of indirect. ‘Jongens’? Nazi-oorlogsmisdadigers, vanaf de allereerste minuut dat ze Nederland of België of al die andere landen volkomen tegen alle wetten en regels in binnendrongen. Jazeker, het binnenvallen van een vreedzaam land is een oorlogsmisdaad.
En Lommel als teken van vrede op een poster, met dit gedicht, zoals De Coninck voorstelde? Alsof de nazi’s ooit anders dan met keihard wapengeweld verslagen hadden kunnen worden – zoals Poetin nu. Als ‘we’ de nazi’s niet hadden verslagen, zat ik hier niet en Frits Abrahams evenmin, want die was volgens de Lommelse ‘jongens’ niet raszuiver en dus verdoemd en dan las u dit dus niet. Ik was en ben pacifist, maar er zijn grenzen aan vredesbewegingen.
Maak liever een poster in het Russisch met de kruizen van Lommel en de tekst: Als jullie zo doorgaan, eindig je hier – net als deze ‘jongens’.
‘Если ты будешь продолжать в том же духе, то окажешься здесь, как и эти «мальчики».’
– Uitgelichte afbeelding: Door Kernec, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2946245
