Vliegbasis Soesterberg. Symbool van militarisme en De Koude Oorlog. Ik had er weinig associaties bij. Maar zoals ik al vaker had ervaren, ik bood ditmaal gelukkig succesvol weerstand aan oppervlakkigheid en arrogantie, blijkt ook dit gebied – meer dan duizend voetbalvelden groot – rijker aan verhalen dan ik had ingeschat.
Er werd op de basis in de jaren tien van de vorige eeuw al gevlogen door luchtvaartpioniers, die ‘knotsgekke kerels in hun vliegende kisten’. De Wehrmacht had er in WO2 hun vliegtuigen gestationeerd en vanaf 1954 tot na de val van De Muur was de vliegbasis Amerikaans militair grondgebied. De VS waren toen een stukje grondgebied rijker.
Uit angst voor de Russen werden er in 1954 ongeveer 1500 Amerikaanse hoogopgeleide piloten naar Soesterberg gehaald om ons te beschermen tegen het rode gevaar. Dit 32nd Tactical Fighter Squadron begon Soesterberg te beheersen en Nederland kreeg dankzij deze montere Yanks haar eerste McDrive. Het logo van het squadron werd door Walt Disney zelf ontworpen en filmster Jayne Mansfield bezocht de basis ter verhoging van het pilotenmoreel. Seksbom Mansfield had naast haar beroemde borstomvang een IQ van 149 en een pascifistisch gedachtengoed; ‘Oorlog is niet zo’n intelligente manier om je doel te bereiken’.
Op de hoogbeveiligde basis stonden, ver achter het prikkeldraad en uit het zicht onttrokken, de F-15’s met hun dubbele staarten opgeslagen in verwarmde hangars en er werd er 40 jaar lang veel ‘classified’ gecommuniceerd vanuit betonnen hoogbeveiligde bunkers. Er lag munitie opgeslagen in loodsen die vanuit de lucht niet gezien konden worden. Angst regeerde De Koude Oorlog.
Tegen deze achtergrond bezocht ik op 10 en 11 september Festival DE BASIS, een festival waarbij kunst, natuur en cultuur gecombineerd zijn en de gesloten vliegbasis een weekend werd geopend als onderdeel van een reeks festiviteiten in aanloop naar het jubileumjaar 2013. In 2013 is het 300 jaar geleden dat de Vrede van Utrecht werdgetekend , de eerste wereldwijde vrede die aan de onderhandelingstafel werd getekend in plaats van op het slagveld. In 2013 zal er een tiendaags festival op de basis plaatsvinden.
Ik heb wat foto’s gemaakt van een aantal theatervoorstellingen. De voorstellingen waren geïnspireerd op de basis of op de gekte van oorlog, zoals bijvoorbeeld het theaterstuk VERWOEST van Daria Bukvic, dat de oorlog in voormalig Joegoslavië en de eenzamheid van vrouwen gedurende deze oorlog becommentarieert.
De toekomst van de basis ziet er goed uit. Als onderdeel van de ‘Ecologische Hoofdstructuur’, hierdoor behouden de daar levende korstmossen, de roodborsttapuit en de levendbarende hagedis hun ruimte. In 2013 zullen er wandel- en fietspaden zijn aangelegd. Sommige gedeelten van de basis zullen ter bescherming tegen de lawaaierige dagjesmens afgesloten blijven. Wellicht ook bij wijze van nagedachtenis aan een duistere periode waarin de basis hermetisch voor de buitenwereld was afgedicht.
Voor verdere informatie verwijs – en bedank – ik:
http://www.vredevanutrecht2013.nl/debasis
http://www.thereceptor.nl/
http://www.vliegbasis-soesterberg.nl/
