Socialistisch mag meteen worden vervangen door sociaaldemocratisch. Maar het manifest heet nu eenmaal: Voor een Europees Socialistisch Alternatief (For a European Socialist Alternative). Het document is uitgebracht door de PES, de Partij van de Europese Sociaaldemocraten, zoals de officiële Nederlandse benaming luidt, de groepering van sociaaldemocratische partijen in het Europees Parlement.
Op 28 maart stond in Brussel een gewichtige conferentie op het programma over het manifest. Jacques Delors, de grote man van de Europese sociaaldemocratische gedachte en langjarig voorzitter van de Europese Commissie, trad op als gastspreker. Verder hebben tal van leidende Europese sociaaldemocraten als eersten de intentieverklaring ondertekend. Voor Nederland stond er één naam op de lijst, die van Thijs Berman. Die eenzame naam duidt meteen de positie van Wildersland in de Europese Unie aan. Waar zijn de tijden van Sicco Mansholt gebleven?
Er was in de Nederlandse pers zeer weinig aandacht voor. Een van de weinige berichten erover kwam van Ander Europa. Die enigszins eurosceptische club vond het zelfs een bemoedigend initiatief.
Hoe je het ook wendt of keert, de sociaaldemocratie speelt een sleutelrol in een linkser Europa. Ik weet het, het is altijd afwachten in hoeverre een sociaaldemocraat te vertrouwen is. Alleen al de naam Tony Blair bezorgt me spontaan braakneigingen. Maar als het om machtspolitiek gaat, kun je niet om haar heen.
Voorgaande in aanmerking genomen, kan ik de conferentie alleen maar toejuichen. Het is een poging om lijn aan te brengen in de sociaaldemocratisch opstelling tegenover de EU. Sommige socialistische/sociaaldemocratische partijen, zoals de Britse Labour Party en de Nederlandse SP, zijn uiterst sceptisch. Zo schiet het niet op. Er is een gezamenlijke opstelling nodig, volharding in de aloude stalinistische gedachte van ‘socialisme in één land’ leidt tot zelfdestructie.
Het manifest stelt onder meer:
De principes van sociaaldemocratisch actie in Europa zouden duidelijk moeten zijn. Gezamenlijke actie in Europa is eenvoudigweg broodnodig. Een ieder die gelooft dat we de levensstandaard en de verzorgingsstaat kunnen beschermen door terug te keren naar de achttiende-eeuwse natiestaat, door bevoegdheden van Brussel naar de nationale regeringscentra terug te halen, door de instellingen van de Unie te ondermijnen, promoot willens nillens de onderwerping van onze landen aan supermachten en aan de dictatuur van de markt. Europa’s antwoord op de crisis is twijfelend en onvoldoende geweest, maar nationale oplossingen, zelfs indien ze krachtig worden doorgezet, zouden irrelevant zijn in de geglobaliseerde wereld waarin we nu leven.
Op basis van een gemeenschappelijke aanpak en met de bekrachtiging van onze traditionele sociaaldemocratisch overtuiging moet links een gemeenschappelijk platform voor de toekomst creëren.
Dit behelst weinig nieuws. Toch lijkt het me een belangrijke stap. Een sociaaldemocratische coryfee als Jacques Delors ondersteunt het manifest. En, misschien nog belangrijker, er is geen alternatief voor links, zoals is uitgedrukt door het citaat. Maar het duurt lang voordat het maatschappelijk bewustzijn van de sociaaldemocratie conform de maatschappelijke (productie)verhoudingen is.
Sociaal democraten vertrouw ik voor geen meter. Dat zijn neoliberalen geworden, lakeien van de markten en de burgerij. Ik vindt het ook erg dat de kapitalistische media spreekt over socialisten wanneer het duidelijk gaat over sociaal democraten. In Frankrijk wordt de PS nog steeds socialistisch genoemd door de Nederlandse media. De leider van het Linkse Front in Frankrijk krijgt al snel de titel extreemlinks. Alsof hij een stalinist is!
De socialistische partijen van Spanje, Frankrijk en Portugal zijn rechts sociaal democratisch. Er is niets links of socialistisch te vinden bij die klassenverraders. Linkse sociaal democraten zijn bijvoorbeeld Emile Roemer en Jan Marijnissen, dat zijn de klassieke sociaal democraten.