De tekst van “Zog nit keyn mol” – ook bekend alls het Partisanenlied – werd in 1943 geschreven door Hirsch Glick, een bewoner van het ghetto van Wilnius, de hoofdstad van Litouwen. De melodie is iets ouder en werd in 1936 geschreven door de Russische broers Dmitri en Daniil Pokrass. De song werd al snel hét strijdlied van (linkse) Joodse verzetsbewegingen in Oost-Europa.
Glick wist in oktober 1943 te ontsnappen uit het ghetto, maar werd al snel weer opgepakt en afgevoerd naar een concentratiekamp in Estland. In juli 1944 wist Glick nogmaals te ontsnappen. Daarna heeft niemand ooit nog iets van hem gehoord. Vermoedelijk is hij in augustus 1944 opnieuw opgepakt door de nazi’s en vervolgens vermoord.
Zog nit keyn mol, az du geyst dem letstn veg,
Khotsh himlen blayene farshteln bloye teg.
Kumen vet nokh undzer oysgebenkte sho,
S’vet a poyk ton undzer trot: mir zaynen do!
Fun grinem palmenland biz vaysn land fun shney,
Mir kumen on mit undzer payn, mit undzer vey,
Un vu gefaln s’iz a shprits fun undzer blut,
Shprotsn vet dort undzer gvure, undzer mut!
S’vet di morgnzun bagildn undz dem haynt,
Un der nekhtn vet farshvindn mit dem faynt,
Nor oyb farzamen vet di zun in dem kayor –
Vi a parol zol geyn dos lid fun dor tsu dor.
Dos lid geshribn iz mit blut, un nit mit blay,
S’iz nit keyn lidl fun a foygl oyf der fray,
Dos hot a folk tsvishn falndike vent
Dos lid gezungen mit naganes in di hent.
To zog nit keyn mol, az du geyst dem letstn veg,
Khotsh himlen blayene farshteln bloye teg.
Kumen vet nokh undzer oysgebenkte sho –
S’vet a poyk ton undzer trot: mir zaynen do!
Never say that you’re going your last way
Although the skies filled with lead cover blue days
Our promised hour will soon come
Our marching steps ring out: ‘We are here!’
From green lands of palm to lands with white snow
We come with our pain and our woes
And from where a spurt of our blood falls
Will sprout our strength and our courage
Today the morning sun will accompany us
And the night will fade away with the enemy
But if the sun waits to rise
Like a password this song will go from generation to generation
This song is written with blood and not with [pencil] lead
It’s not a tune sung by birds in the wild
This song was sung by people amidst collapsing walls
Sung with pistols[4] in their hands
So never say that you’re going your last way
Although the skies filled with lead cover blue days
Our promised hour will soon come
Our marching steps ring out: ‘We are here’!
Uitgelichte afbeelding: Jewish Partisans Memorial in Bat Yam, Israel, featuring a poem by Glick – By avishai teicher User:Avi1111The copyright holder of this file allows anyone to use it for any purpose, provided that the copyright holder is properly attributed. Redistribution, derivative work, commercial use, and all other use is permitted. – Own work, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9676748
