“Nederland” bestaat redelijkerwijs bezien pas sinds 1830, of vanuit het standpunt van het toenmalige staatshoofd, sinds 1839, toen de Zuidelijke Nederlanden echt werden opgegeven door het Oranjehuis. Maar het is gebruik de Republiek en wat er aan voorafging ook als “Nederland” te zien. Wat mij bij het geschiedenisonderwijs altijd heeft verbaasd (het begon iets na het aardrijkskundeonderricht): hoe is Utrecht als bisdom reikende van Groningen Stad tot Rhenen, het grootste gewest, het kleinste geworden? En hoe kwam al dat andere Nederland dan tot stand? Waarom was der keerlen god belangrijker dan Grote Pier, kun je je achteraf ook afvragen. Het werd niet uitgelegd.
Het maakt niet meer uit, aardrijkskunde- en geschiedenisonderwijs worden spoedig afgeschaft, zij vallen niet onder wat een fijnzinnige D66-wethouder van Amsterdam hoogstbekwaam “21th century skills” noemt. Die “skills” passen volgens mij niet bij het rood-wit-blauw van de melkpakken in de supermarkt of het “echt Hollands” uit diezelfde winkel als aanbeveling bij een of andere groente.
Ooit was het streven, niet alleen van de verlichte bourgeoisie, maar ook van de omhoogstrevende arbeidersbeweging, “het volk” als geheel deelachtig te maken van “de cultuur”. Cultuur met een grote c, om precies te zijn. De namen die het schrijversechtpaar Romein opvoert vormen een heel klein en soms aanvechtbaar deel van geeft. Voor menigeen is er geen Nederlandse cultuur met een grote c meer, Jantje Smit, Gordon en Goede Tijden Slechte Tijden zijn het wel zo’n beetje. Ik hoor niet tot de mensen die zouden klagen over “ze lezen Kluun” – wie Kluun leest, leest tenminste nog. En voor de cultureel onterfden – vergis u niet, die onterving wordt uitgevoerd door over 21th century skills kwekkende wethouders en de bijbehorende ministers – worden armzaligheden als een kortgeleden ontwikkelde en voor velen kwetsende traditie als zwarte piet tot onvervangbare Nederlandse cultuur uitgeroepen.
Voor “de Nederlanders” geldt wat het Onzichtbare Comité schrijft over de Fransen, zodat ik het citaat dienovereenkomstig bewerk:
“We zijn op het punt van onterving aanbeland waar de enige manier om zich Nederlands te voelen is, het vervloeken van geïmmigreerden, zij die zichtbaarder vreemdeling zijn dan de Nederlanders. De geïmmigreerden hebben in dit land een merkwaardige vorm van soevereiniteit: als zij er niet waren, zouden de Nederlanders misschien niet meer bestaan.”
(Tekst naar het Franse origineel. Er is een Nederlandse vertaling: De komende opstand).
– Mede ter begeleiding van Joint Politics, donderdag 17 november 2016, 18-20 u, STAD FM Salto Radio Amsterdam.
