Nederland werd ook afgelopen week weer geteisterd door allerlei problemen. Het Internet lag er uit, eerst bij T-mobile, later bij Ziggo. Er was een mislukte aanslag in de Thalys van Amsterdam naar Parijs, ter hoogte van Arras. Een Marokkaanse man was in Brussel ingestapt en had een Kalasjnikov, een pistool en een paper-cutter bij zich, waarmee hij enkele personen wist te verwonden totdat een aantal toeristen ingrepen en hem bewusteloos sloegen. Volgens zijn advocaat gaat het om een verwarde en verwaarloosde zwerver. Volgens de Nederlandse media gaat het om een jihadi en een Marokkaan. Dat levert dan weer de voorspelbare reacties op, zoals dat de advocaat niet deugt, alle moslims niet deugen, alle Marokkanen niet deugen, de grenzen dicht moeten en vrijheden moeten worden ingeruild voor meer aanwezigheid van leger en politie in de openbare ruimte.
In werkelijkheid is er dagen na de aanslag nog erg weinig bekend dat je als vaststaand feit zou kunnen omschrijven. De terroristische aanslag is mislukt, want er zijn geen doden gevallen, heet het in veel media. Volgens de dader zelf, althans volgens zijn advocaat, had hij geen plan voor een terroristische aanslag, maar wilde hij een overval plegen. De man zou wonen in een park in Brussel en broodmager zijn. Ondanks de eerste berichten in bijvoorbeeld de Telegraaf dat een terrorist een Kalasjnikov in een volle trein zou hebben leeggeschoten waren er opmerkelijk weinig slachtoffers. Volgens zijn advocaat zou zijn wapen na enkele kogels hebben gehaperd. Veel Nederlandse media melden: volgens onbevestigde bronnen zou hij banden hebben met IS en een Syriëganger zijn. Het justitieel onderzoek loopt nog maar de uitkomst is al bekend, vindt men.
In het plaatsje Heidenau net buiten Dresden waren er de afgelopen drie nachten rellen van tegenstanders van de komst van 120 asielzoekers. De eerste dag was er overdag een demonstratie van 1000 personen, georganiseerd door de NPD. In de avond bleven de neonazi’s over en begonnen te rellen met de politie met 31 gewonde agenten als resultaat. In de Nederlandse media werd het rapaille opnieuw geclassificeerd als verontruste burgers en ‘rechts’ en ‘asieltegenstanders’ genoemd. De volgende avond gingen die weer de straat op om stenen, geleegde bierflessen en rotjes naar de politie te gooien, onder het scanderen van ‘Wir sind das Volk’ en allerlei racistische extreemrechtse slogans. De derde dag, gisteren, trokken ook anti-fascisten naar Heidenau. Pas toen vond de politie het tijd worden om in te grijpen. Men sloot de omgeving af, zette waterkanonnen in en arresteerde verschillende linkse demonstranten.
In 1948 schreef Orwell in zijn boek ‘1984’ over een voorstelling van beelden in een bioscoop van wanhopige bootvluchtelingen, die in de Middellandse zee of verdrinken, of kapot worden gebombardeerd. Leedvermaak dat het publiek tot lachen brengt. In 2015 zijn we niet veel verder dan in 1948 of 1984. Er zijn beelden van wanhopige, meest Syrische vluchtelingen die proberen vanuit Griekenland Macedonië binnen te komen en door de plaatselijke mobiele eenheid worden geslagen en bestookt met traangas. Paniek, huilende kinderen, moeders, vaders, mensen die hun familie zijn kwijtgeraakt. Getraumatiseerde mensen die met nog meer trauma’s worden geconfronteerd. Veel mensen in het verzadigde westen vinden dat prachtig, want die verschoppelingen horen hier niet te zijn en hebben geen recht op hulpverlening of een mobiele telefoon, zo is de gangbare opvatting.
Het debat over het vluchtelingenprobleem is in Nederland en andere, rijke landen gereduceerd tot het over en weer gooien van opvattingen en meningen. Over de bron en oorzaken en de gevolgen van het vluchtelingenprobleem hoor je maar weinig. Dat biedt kansen voor volksmenners in politiek en media om te suggereren dat het geen echte vluchtelingen zijn, maar ‘gelukzoekers’ die erop uit zijn iets van ons af te pakken of schade te berokkenen. Dat ze gevlucht zijn voor oorlog klinkt weliswaar dramatisch, maar dat argument is voor veel liefhebbers van volksopruiing ongeloofwaardig. Volgens hen is het gewoon ongedierte dat je moet uitroeien. In de media worden zulke standpunten dan ‘kritiek op asielbeleid’ door ‘verontruste burgers’ genoemd. Die roepen immers dat zij het enige echte volk zijn, dus moet je daar ernstig rekening mee houden. Het is de marge die het verschil maakt, om in sales management-termen te blijven.
Ondertussen wordt het probleem van oorlog en conflict aan de grenzen van Europa een serieus probleem voor het kabinet. Met name de druk van mogelijke vluchtelingen is een probleem, niet dat er verderop dagelijks geschoten en gebombardeerd wordt. Men ziet vluchtelingen voornamelijk als oorzaak van een probleem; niet als gevolg van een probleem. Westerse landen hebben decennialang militaire en dictatoriale regimes ondersteund met geld en wapentuig om de toevoer van brandstof te garanderen ten koste van de bevolking van die landen. Dat dat een keer mis zou gaan kon je zien aankomen. Nu hebben ook die mensen een smartphone, tablet en internettoegang en kunnen in detail zien waarom zij arm en wij rijk zijn. En om kans te maken ook in vrijheid en vrede te kunnen leven zijn zij bereid hun leven te wagen. Aan de andere kant van de grens worden zulke mensen uitgelachen als dat mis gaat.
