Is Keynes + Drees tegenwoordig nog mogelijk?

De sociaaldemocratie verkeert in crisis. Nieuws is dat niet. Lappen tekst zijn er al volgeschreven over oorzaken van de malaise en mogelijke oplossingen. Wat betreft de oorzaak heeft de Spaanse sociaaldemocratische europarlementariër Javier López nu in een korte formule de naoorlogse sociaaldemocratie gekarakteriseerd: Keynes + Beveridge. Keynes staat voor de economische impulsen van de overheid waarvan vooral de infrastructurele projecten bekendheid genieten. William Beveridge is de Britse Willem Drees. Zijn ‘Beveridge rapport’ gaf in 1942 in Groot-Brittannië de aanzet tot de opbouw van een verzorgingsstaat. Beveridge’s ideeën kregen na WO-II spoedig navolging in de meeste West-Europese landen.

De formule verheldert een boel en maakt veel lappen tekst overbodig, in ieder geval aangaande de oorzaak. López is dan ook heel duidelijk over de impact ervan.

Sociaaldemocratie is in een shocktoestand omdat haar programma (Keynes + Beveridge) tegenwoordig tekortschiet. Keynesiaanse economie in slechts één land in de eurozone is gewoonweg niet mogelijk.
(Social Europe [vertaald uit het Engels])

Wat betreft oplossingen zal López in zijn positie de sociaaldemocratie natuurlijk niet afvallen. Hij heeft een mooie carrière als lid van het Europees Parlement en die zet hij niet op het spel. Hij roept de sociaaldemocratie dan ook op haar project te reconstrueren. Dat houdt een completering van de eurozone in met onder meer een fiscale tak, harmonisatie van belastingregels en deze ondersteund door een sterke sociale pijler.

In zijn aanbevelingen is het federalistische verhaal voor Europa haast niet te missen. Hij noemt de term federatie uiteraard niet want die staat in dit populistische tijdperk nu nog gelijk aan politieke zelfmoord. Bovendien is de blik van de sociaaldemocraten altijd op de natiestaat gericht geweest. Dat valt moeilijk, zo niet onmogelijk te veranderen. Misschien geeft López’ analyse ongewild dan toch een boost aan een links-federalistische beweging. Als de sociaaldemocratie niet in staat is haar project te reconstrueren, wat in feite zou betekenen dat ze haar basisdiscours sinds het verraad aan de internationale socialistische beweging in 1914 zou moeten veranderen, biedt dat op (korte) termijn kans aan linkse alternatieven met een minder enge visie. Op de eerste plaats komt dan DiEM25 in het vizier.